Η αντικατάσταση τριτόνου στη τζαζ

[Harpwood]

Η μελέτη του άρθρου Jazz Guitar Comping part II - dominant chords είναι αναγκαία για την καλύτερη κατανόηση του παρόντος thread. Καλό θα ήταν να ρίξετε μια ματιά και στο part I αν δεν καταλαβαίνετε τον όρο "comping".

Οι αντικαταστάσεις ακόρντων είναι πολύ χρήσιμες στο να εμπλουτίσουμε αρμονικά ένα μουσικό κομμάτι. Ιδιαίτερα στην τζαζ, η χρήση αυθόρμητων αντικαταστάσεων κατά το comping ή τον αυτοσχεδιασμό, είναι κάτι πολύ συνηθισμένο. Μία πολύ συνηθισμένη στη τζαζ και συνάμα αρμονικά ενδιαφέρουσα αντικατάσταση είναι αυτή του τριτόνου. Πρόκειται για μία μη διατονική αντικατάσταση και οδηγεί την αρμονία, σε διαφορετική τονικότητα από την αρχική του κομματιού. Στην τζαζ, πολύ σπάνια ένα κομμάτι μένει στην ίδια τονικότητα, δίνοντας έτσι πρόσφορο έδαφος στις αντικαταστάσεις τριτόνου.

Εάν χωρίσουμε την χρωματική κλίμακα (η οποία όπως είναι γνωστό αποτελείται από 12 ημιτόνια) στην μέση, έχουμε 2 ίσα μέρη 6 ημιτονίων ή αλλιώς 2 τρίτονα. Αυτή η συμμετρία επιτρέπει σε δεσπόζουσα συγχορδία να αντικατασταθεί από μία άλλη δεσπόζουσα της  οποίας η θεμέλιο βρίσκεται ένα διάστημα 4η αυξημένο ή 5ης ελαττωμένο είτε προς τα πάνω, είτε προς τα κάτω, από την θεμέλιο της αρχικής δεσπόζουσας. Η νέα δεσπόζουσα που προκύπτει έχει  τις ίδιες 3η και 7η της αρχικής δεσπόζουσας, άλλα ανεστραμμένες. Δηλαδή, η 3η και η 7η της αρχικής δεσπόζουσας είναι ίδιες  με την 7η και 3η αντίστοιχα της νέας δεσπόζουσας. Εφόσον και οι δύο δεσπόζουσες έχουν κοινές τις 2 σπουδαιότερες νότες τους μεταξύ τους, τότε μπορεί η μία να αντικαταστήσει την άλλη. Άξιο αναφοράς επίσης είναι το γεγονός, ότι η 3 και 7η μιας δεσπόζουσας έχουν απόσταση τριτόνου.

Παράδειγμα:
Έστω η συγχορδία C7 η οποία αποτελείται από τις νότες: C(θεμέλιος), E(3η), G(5η), Bb(7η).

Αν ανέβουμε ένα διάστημα 4ης αυξημένο από την θεμέλιο της C7, έχουμε την F#. Για να δούμε από ποιες νότες αποτελείται η δεσπόζουσα με θεμέλιο F#. F#7: F#(θεμέλιος),  A#(=Bb)(3η), C#(5η), Ε(7η)

Ομοίως, αν ανέβουμε ένα διάστημα 5ης ελαττωμένο από την θεμέλιο της C7, έχουμε την Gb7: Gb(θεμέλιος),  Bb(3η), Db(5η), Fb(=Ε)(7η)

Ας δούμε μερικά παραδείγματα αντικατάστασης τριτόνου στην ταστιέρα:

Ας δούμε και μερικά παραδείγματα αντικατάστασης τριτόνου σε κοινά jazz progressions

Παρατηρήστε πως οι συγχορδίες μετά τις αντικαταστάσεις μετακινούνται χρωματικά. Αυτή η χρωματική μετακίνηση δίνει μεγαλύτερη συνοχή στην αρμονία καθώς και ενδιαφέροντα ηχοχρώματα στα progressions...


Η αντικατάσταση τριτόνου μπορεί να επιτευχθεί με συγχορδία στο comping και με κλίμακα από το lead. Δηλαδή, εάν η αρμονία δίνει ένα C7 τότε όπως είδαμε παραπάνω μπορούμε να το αντικαταστήσουμε με ένα F#7 ή Gb7 στο comping και στο lead, με μία κλίμακα η οποία έχει ίδιες την 3^η και την 7^η του F#7 ή Gb7 (πχ mixolydian, mixolydian b6, super locrian, phrygian dominand, lydian dominand).
 

[Harpwood]

UPDATE: Μιας και έχει πραγματικά ενδιαφέρον, παραθέτω πεντάγραμμο με όλες τις dominant κλίμακες που ανάφερα παραπάνω.





Βλέπουμε πως οι κοινές νότες των F#7/Gb7 σε σχέση με την C7alt, είναι 5 έως 7 στις 7! Πολύ δυνατό υλικό για αντικατάσταση!


Φυσικά υπάρχουν και άλλες κλίμακες (πχ whole tone) με τέτοια χαρακτηριστικά, άλλα περιορίστηκα σε αυτές που έδωσα ως παράδειγμα παραπάνω. Όλες αυτές οι κλίμακες, ίσως σας ξενίζουν στο αυτί, για τον απλό λόγο, ότι δεν τις έχετε συνηθίσει. Σε αυτή τη περίπτωση πρέπει να αφομοιώσετε πρώτα τις altered δεσπόζουσες στο παίξιμό σας και οπωσδήποτε να εντρυφήσετε με τζαζ ή/και fusion δισκογραφία.


Καλή μελέτη! 

[talfarlow]

Γειά σου Γιώργαρε!!

Έχεις κάνει σπουδαία δουλειά προσφέροντας γνώση τεράστιας μουσικής αξίας..
Έβλεπα το υλικό κ'εγώ μώλις πριν απο λίγο..
Για να σε ευχαριστήσω θα σου αφιερώσω αυτό.

Barney kessel chord melody londonderry air(danny boy)

[Harpwood]

Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια και για την αφιέρωση!!! 


Σε ζηλεύω λίγο... Δεν έχω μελετήσει ακόμα chord melody μπαλάντα...