Σελίδες:
  • #1 από Τζουράς στις 10 Nov 2002
  • Η συζήτηση αυτή ξεκινά μετά από άλλες συζητήσεις σχετικά με την ερμηνεία στίχων.

    Θα ήθελα να ξεκινήσω με τον "Καφενέ" του Παπαδόπουλου γιατί το είχα συζητήσει πάμπολες φορές με φίλους:

    "Εχω ένα καφενέ
    στου λιμανιού την άκρη
    τον έχτισε το δάκρυ
    αυτών που μένουνε και περιμένουνε

    Έχω ένα καφενέ
    που ακούει όλο τα ίδια
    για μπάρκα και ταξίδια
    αυτών που μένουνε και περιμένουνε

    'Εχω ένα καφενέ
    ένα παλιορημάδι
    αχ, νά 'τανε καράβι
    για αυτούς που μένουνε και περιμένουνε"

    Όπως το καταλαμβαίνω εγώ, το τραγούδι μιλά για αυτούς που δεν κατάφεραν να μπαρκάρουν σε ένα καράβι για να φύγουν για τα΄ξένα για μια καλύτερη ζωή. Μένουν πίσω και μιλούν συνέχεια για τα ταξίδια που δεν έκανα ποτέ.

    Άλλοι ίσως το καταλμβαίνουν διαφορετικά το νόημα. Πάντως ο Παπαδόπουλος είναι ποιητής...
  • #2 από Τζουράς στις 10 Nov 2002
  • Ένα ακόμα τραγούδι με το ίδιο νόημα. Στίχοι της Σώτιας Τσώτου, από τον "Τραγουδιστή" του Νταλάρα.

    ---
    Τις μακρινές τις Θάλασσες μη συλλογιέσαι
    Τα πλοία εμάς ποτέ δε θα μας πάρουν
    ούτε θα δούμε τα μεγάλα πόρτα.
    Θα βλέπουμε τους άλλους να σαλπάρουν
    αμίλητοι στου καπηλιού τη πόρτα.

    Είμαστε τόσο, άτυχοι τάχα;
    Έφταιξε ο κόσμος ή εμείς μονάχα;
    Τα σωθικά μας φωτιά τα καίει
    μα λέω, το ούζο που 'πιαμε φταίει.

    Τις μακρινές τις θάλασσες μη συλλογιέσαι
    Του νότου δε θα δούμε εμείς τις στράτες
    κι αν ναυαγήσαν κάποιοι στη Μαδέρα
    κλάψε για μας που λειώνουμε εδω πέρα
    του κόσμου ναυαγοί και λιποτάχτες.

    Είμαστε τόσο, άτυχοι τάχα;
    Έφταιξε ο κόσμος ή εμείς μονάχα;
    Τα σωθικά μας φωτιά τα καίει
    μα λέω, το ούζο που 'πιαμε φταίει.
    ===
  • #3 από Απόλλων στις 10 Nov 2002
  • Θα έλεγα ότι και τα δύο προαναφερθέντα τραγούδια μπορούν σχετικά έυκολα να ερμηνευτούν ως έκφραση της πίκρας και της απογοήτευσης κάποιων που δεν κατάφεραν να ταξιδέψουν.  Πιθανόν όμως το "ταξίδι" να έχει αλληγορικό νόημα, όπως πολύ συχνά συμβαίνει στην ποίηση.  Ίσως να αναφέρεται γενικά σε πράγματα που κάποιοι δεν κατάφεραν ή δεν τόλμησαν να κάνουν, σε αποφάσεις που δεν πήραν και γενικά σε ότι δεν πραγματοποιήθηκε στη ζωή τους.  Μου έρχονται τώρα στο μυαλό άλλα παρόμοια τραγούδια, όπως το "Ιδανικός κι ανάξιος εραστής" (από το ποίημα Μal du depart του Νίκου Καββαδία).  
  • #4 από yiannikos anoxis στις 10 Nov 2002
  • Filoi mou mhpws mporei kapoios na mou metafrasei kai meta na mou ekshghsei thn allhgorikh shmasia(an uparxei) tou
    Zabarakatranemia;

    euxaristw
  • #5 από Απόλλων στις 10 Nov 2002
  • Filoi mou mhpws mporei kapoios na mou metafrasei kai meta na mou ekshghsei thn allhgorikh shmasia(an uparxei) tou Zabarakatranemia;

    euxaristw


    O Γιάννης Μαρκόπουλος, δημιουργός αυτού του τραγουδιού, είχε πεί σε κάποια συνέντευξή του ότι το "ίλεως" δεν σημαίνει παρά "έλεος".  Δεν έδωσε πλήρη ερμηνεία των στίχων, θυμάμαι όμως ότι είχε πει πως την ίδια εποχή ή λίγο αργότερα είχε βγεί το "Help" των Beatles και θεώρησε ότι αυτά τα δύο τραγούδια κινούνταν στο ίδιο μήκος κύματος.  Από εκεί κι έπειτα, τα συμπεράσματα είναι δικά σας.  Δεν ξέρω αν μπορούν να βρεθούν περισσότερα στοιχεία στην ιστοσελίδα του Μαρκόπουλου, η οποία είναι:

    http://www.yannismarkopoulos.gr

    ΥΓ:  Δεν είναι λυπηρό πόσο λίγες αναφορές γίνονται, όχι μόνο από αυτό το forum αλλά και γενικότερα, σε αυτόν τον πραγματικά τεράστιας σημασίας και ποιότητας Έλληνα συνθέτη;  Eμείς ασχολούμαστε ακόμα με Κότσιρες...
  • #6 από Viennezos στις 10 Nov 2002
  • Τζουρά και Απόλλωνα, πολύ ενημερωτικός για μένα ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύετε τους στίχους.

    Όσο για το "Έχω έναν καφενέ" συμφωνώ απόλυτα με τον Τζουρά και με όσα γράφει ο Απόλλωνας για την "έκφραση της πίκρας και της απογοήτευσης κάποιων που δεν κατάφεραν να ταξιδέψουν".

    Σχετικά με το "πιθανόν όμως το ’ταξίδι’ να έχει αλληγορικό νόημα" (βλ. Απόλλωνα) έχω την εντύπωση πως αυτό θα μπρούσε να ισχύσει για το δεύτερο τραγούδι. Το συμπεραίνω από το "του κόσμου ναυαγοί και λιποτάχτες" (βλ. και τις παρακάτω απορίες μου). Αντίθετα, το "Έχω έναν καφενέ" μάλλον θα το ερμήνευα με την κυριολεκτική σημασία (δηλαδή χωρίς [επιπρόσθετο] αλληγορικό χαρακτήρα).

    Και να οι απορίες μου (που αφορούν το δεύτερο τραγούδι ["Τις μακρινές τις θάλασσες"]):

    1. "κλάψε για μας που λειώνουμε εδω πέρα
    του κόσμου ναυαγοί και λιποτάχτες":
    "του κόσμου" αναφέρεται στον κόσμο / στη γη ή ίσως μάλλον στη ζωή (εκείνων που λιώνουν); Δηλαδή: "εμείς που ναυαγήσαμε και λιποταχτήσαμε στη ζωή μας" ;

    2. Οι "λιποτάχτες" πώς ερμηνεύονται εδώ;
    Κάποιοι που θέλουν να δραπετεύσουν από τη μέχρι τώρα ζωή τους που δεν την αντέχουν πια; Κάπως έτσι;      

    3. "Είμαστε τόσο, άτυχοι τάχα;
    Έφταιξε ο κόσμος ή εμείς μονάχα;
    Τα σωθικά μας φωτιά τα καίει
    μα λέω, το ούζο που ’πιαμε φταίει."

    Το "είμαστε τόσο άτυχοι τάχα;" είναι ρητορική ερώτηση  που υποδηλώνει: "Ίσως στην πραγματικότητα δεν είμαστε τόσο άτυχοι όσο νομίζουμε.";

    4.  "Τα σωθικά μας φωτιά τα καίει
    μα λέω, το ούζο που ’πιαμε φταίει."

    Θα με ενδιέφερε το "μα λέω". Ένα "μα" παραπέμπει σε κάποια αντίθεση. Σημαίνει δηλαδή εδώ: Στην πραγματικότητα δεν είναι η ζωή μας (η μοίρα μας, η κατάστασή μας) που προκάλεσε τη φωτιά στα σωθικά μας, μα (αλλά) μόνο το ούζο που ήπιαμε;
    (Μια τέτοια ερημνεία θα ταίριαζε με αυτό που έγραψα στο 3.)
  • #7 από Viennezos στις 10 Nov 2002
  • Και μια πρόταση ακόμα (παράκληση μάλλον):

    Ίσως καλύτερα για κάθε τραγούδι να αρχίζετε καινούργιο θέμα, ας πούμε με τίτλο: "Ιδανικός κι ανάξιος εραστής / Ερμηνεία". Έτσι ο καθένας μπορεί να προσθέσει τις δικές του σκέψεις μέσα στο θέμα που αφορά το εκάστοτε συγκεκριμένο τραγούδι ανά πάσα στιγμή χωρίς να μπερδεύονται με τις ερμηνείες και συζητήσεις που αναφέρονται σε άλλους στίχους.    
  • #8 από Τζουράς στις 11 Nov 2002
  • Ακόμα ένα τραγούδι με παρόμοιο νόημα. Στίχοι και πάλι της Σώτιας Τσώτου. Είναι ο Στρατής, μελοποιημένος από τον Κώστα Χατζή:

    ====
    Τα νοιάτα του έφαγε ο Στρατής
    στα ναυπηγεία ολημερίς
    φτιάχνει τα πιο γερά σκαριά
    να παν οι άλλοι μακριά
    να ταξιδέψουνε τη γή
    οι τυχεροί, οι τυχεροί...

    Τ' απόβραδο στο καπηλειό
    με τον Γιωργή τον παραγιό
    λένε για χώρες μακρινές
    που δεν τις είδανε ποτές
    ζηλεύουνε τους ναυτικούς
    τους τυχερούς, τους τυχερούς...

    Σαν θα πεθάνω βρε Γιωργή
    σαν θα σαλπάρω από τη γή
    βάλε στην κάσα μου πανιά
    βάλε της άλμπουρα, σχοινιά
    πες πως ταξίδεψε κι αυτός
    ο τυχερός, ο τυχερός...
    ======

    Ένα ακόμα τραγούδι με τον ίδιο καημό. Τον καημό του να φύγει κάποιος μακριά σε ένα πλοίο. Η Σώτια Τσώτου καταφέρνει για μια ακόμα φορά να δώσει το μύνημα αυτό καθαρά αλλά και με τέλεια στιχουργική τεχνική.

    Σας χαιρετιώ
  • #9 από Απόλλων στις 11 Nov 2002
  • Και να οι απορίες μου (που αφορούν το δεύτερο τραγούδι ["Τις μακρινές τις θάλασσες"]):

    1. "κλάψε για μας που λειώνουμε εδω πέρα του κόσμου ναυαγοί και λιποτάχτες":
    "του κόσμου" αναφέρεται στον κόσμο / στη γη ή ίσως μάλλον στη ζωή (εκείνων που λιώνουν); Δηλαδή: "εμείς που ναυαγήσαμε και λιποταχτήσαμε στη ζωή μας" ;

    2. Οι "λιποτάχτες" πώς ερμηνεύονται εδώ;
    Κάποιοι που θέλουν να δραπετεύσουν από τη μέχρι τώρα ζωή τους που δεν την αντέχουν πια; Κάπως έτσι;      

    3. "Είμαστε τόσο, άτυχοι τάχα;
    Έφταιξε ο κόσμος ή εμείς μονάχα;
    Τα σωθικά μας φωτιά τα καίει
    μα λέω, το ούζο που ’πιαμε φταίει."

    Το "είμαστε τόσο άτυχοι τάχα;" είναι ρητορική ερώτηση  που υποδηλώνει: "Ίσως στην πραγματικότητα δεν είμαστε τόσο άτυχοι όσο νομίζουμε.";

    4.  "Τα σωθικά μας φωτιά τα καίει
    μα λέω, το ούζο που ’πιαμε φταίει."

    Θα με ενδιέφερε το "μα λέω". Ένα "μα" παραπέμπει σε κάποια αντίθεση. Σημαίνει δηλαδή εδώ: Στην πραγματικότητα δεν είναι η ζωή μας (η μοίρα μας, η κατάστασή μας) που προκάλεσε τη φωτιά στα σωθικά μας, μα (αλλά) μόνο το ούζο που ήπιαμε;
    (Μια τέτοια ερμηνεία θα ταίριαζε με αυτό που έγραψα στο 3.)

    Πολλά σημεία που χρήζουν απάντησης.  Ας αρχίσουμε λοιπόν...

    Νομίζω ότι οι λιποτάκτες της ζωής είναι αυτοί που δεν τόλμησαν να κάνουν αυτό που υπαγορεύει η καρδιά τους, μένοντας σε συμβάσεις και εύκολες λύσεις.  Όποιος έχει διαβάσει το "Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά" του Καζαντζάκη ή τα "Βαμένα κόκκινα μαλλιά" του Κώστα Μουρσελά, όπου φαίνεται έξοχα η αντιπαράθεση του ενός ήρωα που ακολουθεί την καρδιά του και του άλλου που διστάζει και συμβιβάζεται, θα έχει καταλάβει τι εννοώ.

    Η ερώτηση "Είμαστε τόσο άτυχοι τάχα" είναι σαφώς ρητορική, με την έννοια ότι αυτός που θέτει το ερώτημα δεν περιμένει απάντηση.  Όμως πιστεύω ότι ουσιαστικά το άτομο αυτό γνωρίζει την αιτία της κατάστασης που περιγράφει.  Γνωρίζει ότι η αιτία δεν είναι η ατυχία ή ο κόσμος, δηλαδή οι συνθήκες, αλλά μάλλον η δειλία, η λιποταξία.  Αυτό συμβαδίζει και με το στίχο "φωτιά που καίει τα σωθικά".  Η φωτιά είναι αυτή ακριβώς η γνώση, και όχι αποτέλεσμα του ούζου, το οποίο χρησιμοποιείται σαν άλλοθι.  Εξάλλου η φράση "φωτιά που καίει τα σωθικά" χρησιμοποιείται ευρύτατα στην ποιητική και στιχουργική γλώσσα με διάφορες παραλλαγές.  Και πάντα εννοεί κάποιο καημό, κάποιο μαράζι και όχι φυσικά σωματικό πόνο ή κάποια ενόχληση που προέρχεται από την κατανάλωση οινοπνεύματος.

    Φυσικά όλα αυτά είναι προσωπικές απόψεις.  Κάθε αντίλογος είναι ευπρόσδεκτος.
  • #10 από Τζουράς στις 11 Nov 2002
  • Νομίζω ότι ο Απόλλων βρήκε ακριβώς το νόημα των στίχων της Σώτιας Τσώτου...
  • #11 από Viennezos στις 11 Nov 2002
  • Απόλλωνα, σ’ ευχαριστώ πολύ. Κατά τη γνώμη μου, τα εξήγησες όλα τέλεια.  :D

    Επίτρεψέ μου μια τελευταία ερώτηση για να είμαι σίγουρος για τη θέση εκείνου που μας διηγείται όλα αυτά: Το ότι το ούζο είναι μόνο το άλλοθι, όπως λες, φαίνεται από αυτό το "μα λέω". Δηλαδή: "Το λέω, αλλά ξέρω κι εγώ ο ίδιος ότι αυτή δεν είναι η πραγματική αιτία / ότι πρόκειται μόνο για άλλοθι." Έτσι είναι;
  • #12 από Απόλλων στις 11 Nov 2002

  • Επίτρεψέ μου μια τελευταία ερώτηση για να είμαι σίγουρος για τη θέση εκείνου που μας διηγείται όλα αυτά: Το ότι το ούζο είναι μόνο το άλλοθι, όπως λες, φαίνεται από αυτό το "μα λέω". Δηλαδή: "Το λέω, αλλά ξέρω κι εγώ ο ίδιος ότι αυτή δεν είναι η πραγματική αιτία / ότι πρόκειται μόνο για άλλοθι." Έτσι είναι;


    Ναι, έτσι νομίζω.  Αυτό εννοούσα όταν μίλησα για άλλοθι.  Πιστεύω πως είναι μια εύκολη και βολική εξήγηση που δίνεται για να σκεπάσει τα αληθινά αίτια αυτής της πίκρας, της κακής διάθεσης και τελικά της μη πραγματοποίησης κάποιων ονείρων.  Όπως επίσης άλλοθι είναι και ο κόσμος, η ατυχία και όλα τα σχετικά.  Εξάλλου αν ο αφηγητής όντως πίστευε πραγματικά ότι όλα αυτά ευθύνονται για την κατάσταση, δεν θα είχε λόγο να χαρακτηρίζει "λιποτάκτες" όσους βρίσκονται στην ίδια μοίρα, συμπεριλαμβανομένου και του ιδίου.  

    Και όσον αφορά συγκεκριμένα το ούζο που πίνει... η "φωτιά" του οινοπνεύματος δεν χρησιμοποιείται πολύ συχνά ως κατευναστικό μέσο για οποιαδήποτε άλλη "φωτιά" καίει έναν άνθρωπο...;
  • #13 από Viennezos στις 11 Nov 2002
  • S' evxaristw, file Apollwna.  :)
  • #14 από Viennezos στις 11 Nov 2002
  • Αναφέρομαι στο παραπάνω τραγούδι "Ο Στρατής" που το "παρουσίασε" ο Τζουράς. Η ερμηνεία του δε μου φαίνεται ιδιαίτερα δύσκολη. Στο τέλος του τραγουδιού το ταξίδι παίρνει προφανώς αλληγορικό χαρακτήρα ("Σαν θα πεθάνω βρε Γιωργή / σαν θα σαλπάρω από τη γη / βάλε στην κάσα μου πανιά / ...). Μέχρι στιγμής δεν ήξερα τους στίχους αλλά διαβάζοντάς τους, αμέσως μου έκανε εντύπωση ότι πρόκειται για άλλο ένα τραγούδι της Σώτιας Τσώτου στο οποίο (σύμφωνα με την ερμηνεία μου) η στιχουργός "συγχαίρει" εκείνους που κατάφεραν να αφήσουν τον κόσμο, δηλαδή να πεθάνουν. Εδώ (στον "Στρατή") λέει:

    "Σαν θα πεθάνω βρε Γιωργή
    ....
    πες πως ταξίδεψε κι αυτός
    ο τυχερός, ο τυχερός"

    Μου φαίνεται πως "τυχερό" τον χαρακτηρίζει τον αφηγητή η Τσώτου όχι (τουλάχιστον όχι μόνο) γιατί κάνει ένα "ταξίδι" (στην ουσία το πρώτο του σύμφωνα με τα προηγούμενα τμήματα των στίχων) αλλά (και) επειδή πρόκειται για "ταξίδι" που τον απομκαρύνει από τον κόσμο / τη ζωή. Σωστή η ερμηνεία μου;

    Το δεύτερο τραγούδι της Τσώτου που εννοώ είναι "Ο Νώντας" (σε μουσική του Γιάννη Σπανού). (Το έχω στείλει πριν από μερικές μέρες.) Εκεί λέει (τελευταία στροφή):

    "Χρήστο γιατί είσαι λυπημένος
    ο Νώντας είναι μια χαρά
    Κάτω απ’ τη γη ταμπουρωμένος
    όλα τα ρίχνει έναν παρά
    Αυτός που ζει είν’ ο χαμένος
    πάρ’ το χαμπάρι φουκαρά"

    Δεν πρόκειται για παρόμοιο (ή ακόμα και τον ίδιο) τρόπο σκέψης και στα δύο τραγούδια;
  • #15 από Απόλλων στις 11 Nov 2002
  • Προφανώς ο συγκεκριμένος τρόπος σκέψης κυριαρχεί στις δημιουργίες της εν λόγω στιχουργού.  Εξάλλου ο διχασμός της ψυχής ανάμεσα στο όνειρο και το συμβιβασμό, την επιθυμία και την πραγματικότητα, υπήρξε πάντα προσφιλές θέμα για τραγουδοποιούς και συγγραφείς...
  • #16 από bluewind στις 12 Nov 2002

  • Σωστή η ερμηνεία μου;


    Xairomai pou tetoies syzhthseis lamvanoun xwro sto kithara...an mh ti allo polla apo ta melh apodeiknyoun pws einai skeptomena kai emvathynoun sta nohmata twn kommatiwn...

    O monos logos pou paremvainw th dedomenh stigmh exei na kanei me to erwthma tou Viennezou, tou opoiou h apanthsh nomizw pws den exei kai toso megalh shmasia. Endexomenws o monos armodios gia na einai apolytos gia to alhthes h mh enos isxyrismou/apopsh mas einai o idios o stixourgos, ki aytos omws akoma polles fores mporei eite na eixe mia genikh idea kata nou, eite na mhn ton endiefere na mpei sth diadikasia ths epekshghshs.

    Xairomai pou polla kommatia exoun amfishmo xarakthra h entelws asafh, dioti apeleytherwnoun plhrws th fantasia ki epafioun to nohma tous stis ekastote proswpikes protimhseis. Oxi vevaia pws ta entelws safh kommatia ypoleipontai aksias...aplws h prospatheia aneyreshs enos kai monou nohmatos apo ta prwta (sto opoio kai na katalhksoun oloi ws ortho) isws na afairei kati apo th dynamikh tous kai to mysthrio pou kouvaloun.

    Kat'eme, swsto einai ayto pou milaei kalytera sthn kardia sou kai proseggizei perissotera ta synaisthimata pou sou dhmiourgei h akroash tou kommatiou...  :)
  • #17 από Απόλλων στις 12 Nov 2002

  • Endexomenws o monos armodios gia na einai apolytos gia to alhthes h mh enos isxyrismou/apopsh mas einai o idios o stixourgos, ki aytos omws akoma polles fores mporei eite na eixe mia genikh idea kata nou, eite na mhn ton endiefere na mpei sth diadikasia ths epekshghshs.

    Xairomai pou polla kommatia exoun amfishmo xarakthra h entelws asafh, dioti apeleytherwnoun plhrws th fantasia ki epafioun to nohma tous stis ekastote proswpikes protimhseis.


    O Bluewind έχει δίκιο.  Αυτό εννοούσα κι εγώ όταν έλεγα ότι η αξία ενός καλλιτεχνικού έργου έγκειται πολλές φορές ακριβώς στη δυνατότητα που παρέχει για απελευθέρωση της φαντασίας του αποδέκτη και εξαγωγή υποκειμενικών συμπερασμάτων σχετικά με το νόημα ή τη συναισθηματική χροιά του έργου.  Δεν νομίζω όμως ότι προσπαθούμε να βρούμε τη μία και μοναδική εξήγηση κάθε τραγουδιού.  Αυτό είναι ανέφικτο και τελικά άνευ σημασίας.  Απλώς προσπαθούμε να εξηγήσουμε τραγούδια των οποίων η σημασία δεν είναι πασίδηλη, προσεγγίζοντας ο καθένας το ζήτημα από τη δική του οπτική, συναισθηματική ή νοηματική γωνία.  Σκοπός τελικά είναι η ανταλλαγή ιδεών, όχι η αποκρυπτογράφηση ενός νοηματικού γρίφου αυτή καθ' αυτή.
  • #18 από Τζουράς στις 12 Nov 2002
  • Φίλε Vienezzo θα διαφωνήσω λίγο μαζί σου. Στους στίχους της η Σώτια Τσώτου δεν "συγχαίρει", κατά την άποψη μου, εκείνους που κατάφεραν να αφήσουν τον κόσμο, δηλαδή να πεθάνουν. όπως έγραψες.

    Εκείνο που θέλει να δείξει, πιστεύω στα δύο της τραγούδια που ανάφερα, είναι το πόσο άσχημα ήταν τα πράγματα εκείνη την εποχή που πολύς κόσμος επέλεξε να φύγει από τη χώρα. Τα τραγούδια περιγράφουν τον καημό αυτών που έμειναν πίσω και για διάφορους λόγους δεν μπόρεσαν να φύγουν. Αυτό τον καημό περνά η Τσώτου από τα τραγούδια αυτά.

    Ίσως να τα λέω όλα αυτά γιατί έχω μελετήσει πάρα πολύ την Σώτια Τσώτου. Αλλά είμαι πάντοτε ανοιχτός για συζήτητη.  ;D
  • #19 από Viennezos στις 14 Nov 2002
  • Ως προς την παρατήρηση του Τζουρά:

    Η λέξη "συγχαίρει" δε μου άρεσε ούτε εμένα ιδιαίτερα. Μόνο που δεν μου ήρθε στο νου κάτι το πιο κατάλληλο. ;D Ωστόσο εξακολουθώ να πιστεύω ότι σίγουρα στον "Νώντα" και πιθανόν στον "Στρατή" η Τσώτου αναφέρεται στην αντιδιαστολή Ζωή – Θάνατος, με "προτίμηση" (ας πούμε) για το δεύτερο. (Όχι βέβαια "Στις μακρινές τις θάλασσες" όπου δε θίγει αυτό το θέμα). Οι αιτίες του καημού (στα δύο τραγούδια που μας παρουσίασες) και εμένα μου φαίνεται να είναι εκείνες που αναφέρεις. (Αντίθετα, στον "Νώντα" δε μαθαίνουμε τίποτα για αυτές.)      

    (Συγχαρητήρια, φίλε Τζουρά, που έχεις μελετήσει πάρα πολύ την Τσώτου. Ανακαλύπτω όλο και πιο πολύ τι καταπληκτικός στιχουργός είναι.)  
  • #20 από Viennezos στις 14 Nov 2002
  • Όσο για τον τρόπο ερμηνείας γενικά (στον οποίο αναφέρονται κυρίως ο bluewind και ο Απόλλωνας στα πιο πάνω μηνύματά τους) νομίζω ότι αυτός θα πρέπει να είναι διαφορετικός ανάλογα με το είδος που εξετάζουμε. Όταν λέτε πως "πολλά κομμάτια έχουν αμφίσημο χαρακτήρα ή εντελώς ασαφή" ή ότι είναι "ανέφικτο" "να βρούμε τη μία και μοναδική εξήγηση κάθε τραγουδιού", αυτό πιθανόν να ισχύσει για "μελοποιημένη ποίηση" ορισμένων ποιητών (λ.χ. του Ελύτη [;]) ή το έργο κάποιων στιχουργών/ποιητών που κινούνται μέσα ή κοντά στο χώρο τέτοιων λίγο πολύ αφηρημένων μορφών γραψίματος (λ.χ. Γκάτσος [αρκετές φορές τουλάχιστον], Νικολακοπούλου, Τριπολίτης).

    Τέτοια τραγούδια όμως μάλλον αποτελούν την εξαίρεση στο χώρο των μεγάλων ρευμάτων της ελληνικής μουσικής (λαϊκό, "ελαφρό", ...). Συνήθως (έτσι μου φαίνεται τουλάχιστον) οι στίχοι επιδέχονται μονοσήμαντη ερμηνεία. Αυτό θα το έλεγα για το έργο της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, του Λευτέρη Παπαδόπουλου, του Βίρβου, της Τσώτου, του Ανδρικάκη, του Φαλάρα και πολλών άλλων· ακόμα και για το έργο εκείνου που σχεδόν κάθε τραγούδι του μου προξενεί (σχεδόν) ανυπέρβλητα προβλήματα ως προς την ερμηνεία: του Μάνου Ελευθερίου. Με τη βοήθεια τρίτων καταφέραμε να αναλύσουμε διάφορα τραγούδια του, ανακαλύπτωντας ένα αρκετά σαφές και μονοσήμαντο νόημα στους στίχους του. (Ίσως θα έχουμε την ευκαιρία να ασχοληθούμε και με στίχους αυτού του μοναδικού στιχουργού.)      

    Σχετικά με τις παραπάνω απόψεις μου θα ήθελα να ... επικαλεστώ και τον Λευτέρη Παπαδόπουλο (συνέντευξη στο "Δίφωνο" πριν από μερικά χρόνια):

    "Κάποτε ή Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου μου έλεγε έναν στίχο του Γκάτσου και με ρωτούσε έκπληκτη:
    «Παραθύρι παραθύρι / σ’ έβγαλα στον ουρανό / πιες ακόμα ένα ποτήρι ... Μα τι γράφει ο πού**ης;»
    Χωρίς να κάνουμε συγκρίσεις και αντιστοιχίες, το φαινόμενο υπάρχει και στη [Λίνα] Νικολακοπούλου. Αυτό το «Από την πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλα", αυτός ο νοητικός διασκελισμός μπορεί να είναι νόμιμος στην ποίηση, κάποιοι να τον θεωρούν νόμιμο και στο τραγούδι, αλλά στη δική μου συνείδηση δεν είναι νόμιμος. Εγώ θέλω το τραγούδι να ’ναι χειροπιαστό, ουσιαστικό. Τότε πιστεύω ότι μπορεί να είναι και πραγματικά ομαδικό και να αντέξει στον χρόνο.
    Από τα τραγούδια της που ξέρω εκείνο το οποίο έχει φόντα να μείνει, αλλά σαν μια φράση μόνο, είναι το «Η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα.» Αλλα αμέσως μετά και αυτό πάει σε άλλα μονοπάτια. Λέει: "σαν ταξιδάκι αναψυχής μ’ ένα κρυμμένο τραύμα». Τι θα πει αυτό; Ενώ η πρώτη φράση είναι στέρεη σαν γνωμικό μετά ... από την πόλη έρχομαι."    
       
  • #21 από Πέτροc στις 15 Nov 2002
  • Φίλε Viennezo
    Νομίζω ότι κανείς νοήμων δεν μπορεί να αγνοήσει τη Δύναμη που κρύβει το μονοσήμαντο νόημα πολλών έργων των ποιητών/στιχουργών μας, αλλά νομίζω ότι οι εποχές στις οποίες γράφτηκαν (και οι άνθρωποι στους οποίους απευθύνονταν) ήταν εξίσου ευθείες (απλές, καθαρές, ή δεν βρίσκω άλλη αρμόζουσα λέξη..). Θέλω να πω ότι όταν τα πολιτικά προβλήματα (διώξεις, εξορίες κ.λ.π.) και η φτώχεια (μετανάστευση κ.λ.π.) ήταν τα κύρια κοινωνικά προβλήματα σχεδόν του ΣΥΝΟΛΟΥ μας τις προηγούμενες δεκαετίες,  συμπεραίνω ότι η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΥΤΙΣΗ Λαού και ποιητών/στιχουργών ήταν στο ύψιστο σημείο της μ΄ αυτά τα τραγούδια. Αυτή είναι νομίζω και η αιτία της επιτυχίας, της διαχρονικότητας αυτών των έργων.

    Σήμερα τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα. Πολλές πληροφορίες μας κυκλώνουν, πολλές επιρροές από άλλες κουλτούρες, εσωστρέφεια, μπερδεμένα πράγματα… Και όποιος πει ότι γνωρίζει τη χρυσή συνταγή της διαχρονικότητας στις μέρες μας, εγώ δεν θα τον πιστέψω … και έτσι διαφωνώ (κάπως) με την άποψή σου… και με την άποψη του Λ. Παπαδόπουλου… και συμπλέω περισσότερο με τον Απόλλωνα … και κυρίως εμπιστεύομαι το ένστικτό μου …

    Ένστικτο το οποίο με κάνει να στέκομαι σε «ψαγμένα», δουλεμένα λόγια… και είναι αυτό το εσωτερικό ψάξιμο που εγώ αναζητώ σ’ αυτά που ακούω … και πολύ λίγα μονοσήμαντα νοήματα μου χαρίζουν αυτή την Ψυχολογική ταύτιση και ανάταση …

    Και τελικά αν η Λ. Νικολακοπούλου αντί του "σαν ταξιδάκι αναψυχής μ’ ένα κρυμμένο τραύμα» έλεγε «σαν φυγή από την αγάπη μου με πόνο καρδιάς» θα ήταν καλύτερα ??  :o
  • #22 από Πέτροc στις 15 Nov 2002
  • Ά, και κάτι ακόμη...
    ΜΟΛΙΣ λοιπόν φτιαχτεί η ενότητα "Ερμηνείες τραγουδιών"  (;D ;D Το ’πιασε κανείς το υποννοούμενο ;  ;D ;D)
    θα ’θελα να πέσει στο τραπέζι η "Εσμεράλδα" του Ν. Καββαδία.
    "Ολονυχτίς τον πότιζες με το κρασί του Μίδα...

    Με έχει ταλαιπωρήσει αφάνταστα ... με έχει γονατίσει κυριολεκτικά ...
  • #23 από sourwtiri στις 15 Nov 2002
  • ennoeis diskolevesai na to vgaleis stin kithara? ???
  • #24 από Πέτροc στις 15 Nov 2002
  • Όχι sourwtiri, το έχω βγάλει (εδώ και χρόνια...). Αλλά με έχει γονατίσει το τι είχε στο μυαλό του ο Καββαδίας όταν το έγραφε... και βέβαια η Δωρική σύνθεση και ερμηνεία του στο Σταυρό του Νότου...
  • #25 από Απόλλων στις 15 Nov 2002
  • ΜΟΛΙΣ λοιπόν φτιαχτεί η ενότητα "Ερμηνείες τραγουδιών"  ( ;D ;D Το ’πιασε κανείς το υποννοούμενο; ;D ;D) θα ’θελα να πέσει στο τραπέζι η "Εσμεράλδα" του Ν. Καββαδία.  "Ολονυχτίς τον πότιζες με το κρασί του Μίδα...

    Με έχει ταλαιπωρήσει αφάνταστα... με έχει γονατίσει κυριολεκτικά...

    Φίλε Newbie, κι εγώ κυρίως τραγούδια του Καββαδία είχα κατά νου όταν πρότεινα τη δημιουργία ενότητας με αυτό το σκοπό.  Και καταλαβαίνω πολύ καλά τι εννοείς όταν λες ότι το συγκεκριμένο τραγούδι "σε έχει γονατίσει".  Γι αυτό λοιπόν πιστεύω και ελπίζω ότι ΜΟΛΙΣ ( ;) ) δημιουργηθεί αυτή η ενότητα πολλά τραγούδια του Καββαδία θα βρεθούν κάτω από το νυστέρι της νοηματικής μας ανάλυσης.  Αυτό που έχει γονατίσει εμένα προσωπικά είναι ο "Λύχνος του Αλλαδίνου".  Το οποίο, συν τοις άλλοις, ξεκινά και με τον στίχο "Την ανεξήγητη γραφή να λύσω πολεμώ..."
Σελίδες: