Ερμηνεία... Ενορχηστρώσεων

[Τζουράς]

Αφού η συζήτηση για "Ερμηνεία Στίχων" έχει τόση επιτυχία είπα να ξεκινήσω και μια ανάλογη συζήτηση αλλά αυτή τη τη φορά για την μουσική πλευρά του τραγουδιου (αντί την στιχουργική) και συγκεκριμμένα την πλευρά της ενορχήστρωσης.

Σαν για παράδειγμα το "Γράμμα σ' ένα ποιητή" του Ζερβουδάκη (το οποίο ακούω συχνά τελευταίως εξ αιτίας μιας άλλης συζήτησης) είναι ένα τραγούδι που μου αρέσει πολύ από άποψης ενορχήστρωσης.

Ξεκινάει με ένα πολύ έξυπνο τρόπο, έχοντας ένα loop από κρουστά και έχοντας delay και reverb να λειτουργούν ρυθμικά.
Σιγά σιγά, πάνω από τα κρουστά ο Ζερβουδάκης προσθέτει και τύμπανα, ωσπου στο Ρεφραίν να είναι μόνο τύμπανα. Στο Ρεφραίν είναι πολύ ωραία η αντίθεση της ηλεκτρικής κιθάρας στα αριστερά με το σίνθι στα δεξιά. Η επιλογή των οργάνων είναι έξυπνη. Ένα πιάνο που ακούγεται λίγο "ξεκούρδιστο", ωραίες κιθάρες και φινάλε με σοπράνο σαξόφωνο.

Γενικά η παραγωγή είναι καλή πιστεύω.

Είναι πιστεύω από τις ενορχηστρώσεις που σημαδεύουν. Σϊγουρα το τραγούδι αυτό έχει ταυτιστεί με τον Ζερβουδάκη.

Χαιρετώ!  

[Πέτροc]

Φίλε Τζουρά, θα προσπαθήσω να επεκτείνω το Θέμα σου και σε άλλα μονοπάτια, εκτός του "Γράμματος..»
Το ΚΕΦΑΛΑΙΟ των ενορχηστρώσεων είναι για μένα πολύ μεγαλύτερο από ότι  έχει περάσει στον περισσότερο κόσμο… και ειλικρινά απορώ γιατί οι καλοί ενορχηστρωτές δεν χαίρουν ισάξιας εκτίμησης με τους καλούς συνθέτες ή στιχουργούς… (ίσως γιατί είναι τα ίδια πρόσωπα… )
Και εξηγούμαι :  Ενορχήστρωση για ΄μένα είναι οι αποφάσεις σχετικά με το ποιοι ήχοι θα χρησιμοποιηθούν (πόσα και ποια όργανα, φυσικά ή όχι) και ποια από αυτά θα παίξουν ποια κομμάτια της σύνθεσης.
Αποτέλεσμα αυτών των αποφάσεων είναι πραγματικά το ΜΟΥΣΙΚΟ ΥΦΟΣ, η αίσθηση ενός κομματιού.
Θα τολμήσω επίσης μια μικρή κατηγοριοποίηση των ενορχηστρωτικών «τάσεων» όπως τις αντιλαμβάνομαι :
1.   Κλασικές ενορχηστρώσεις. (Χατζιδάκης κ.α.). Ευρεία χρήση οργάνων κλασικής ορχήστρας
2.   Λαϊκές ενορχηστρώσεις. (Θεοδωράκης, κομπανίες) Με το μπουζούκι ως βασικό solo όργανο και άλλα φυσικά όργανα συνοδείας.
3.   Rock ενορχηστρώσεις. (   ) Κιθάρες, Μπάσο, Drums, και ίσως πλήκτρα
4.   Δωρικές ενορχηστρώσεις. (Σταυρός του Νότου, Γράμμα σ΄ ένα ποιητή αλλά και Σ. Μάλαμας κ.α.). Εξαιρετικά καλή χρήση του στοιχείου της αφαίρεσης (οργάνων, ήχων)
5.   Παραδοσιακές ενορχηστρώσεις. (Ross Daly, Δυνάμεις του Αιγαίου κ.α.) Επίσης φυσικά όργανα παρμένα από την παράδοσή μας ή τις μουσικές παραδόσεις άλλων λαών. –Σε άνθηση στις μέρες μας.
6.   Ηλεκτρονικές ενορχηστρώσεις. (Κων/νος Β, γενικώς μπιτάκια, αλλά και νέο-λαϊκά π.χ. Βανδή κ.λ.π.) Μια αρκετά παρεξηγημένη τάση, κυρίως με ηλεκτρονικά όργανα/Υπολογιστές. Άλλοι λένε πως πάει τα πράγματα μπροστά, άλλοι μιλάνε για εξευτελισμό των μουσικών πραγμάτων.

Και βέβαια όλες οι ενδιάμεσες αποχρώσεις που είναι το αλάτι των μουσικών κομματιών μας. Προφανώς όλοι καταλαβαίνουμε ότι η κάθε τάση έχει τα δικά της «κόλπα» (χρήση εφφέ κ.λ.π.)
Όσο για τα κριτήρια μιας καλής ενορχήστρωσης, πιστεύω ότι είναι ΑΚΡΙΒΩΣ ίδια με τα κριτήρια μιας καλής σύνθεσης…

Αυτά … / Και καλά μας τραγούδια

[freemind]

Ενα παραπονο μονο θα εκφρασω για καποιες ελληνικες μοντερνες ενορχηστρωσεις...
Χρησιμοποιουν πολυ την τεχνικη "build up the instrument"...Δηλαδη προσθετουν σιγα σιγα καθε οργανο και καταληγουν στο τελος με ενα φιναλλε απο 5-6 οργανα τα οποια εχουν ξεκινησει σε διαφορετικα μετρα...
Αυτο, θα πει καποιος, ειναι το παραπονο σου? Αυτο ειναι γιατι οταν βλεπω στο εξωτερικο να αναπτυσουν τρομερες μοντερνες ενορχηστρωσεις σε παλια κομματια ( δηλαδη με οργανα τα οποια παιζουν μονο μια φορα μεσα στην μελωδια και μετα δεν χρησιμευουν, επισης με αλλαγες στα ρυθμικα σχηματα μεσα στο κομματι...και πολλα αλλα που ακομα στην Ελλαδα δεν ειναι και τοσο γνωστα... ) και στην Ελλαδα να "σκοτωνουν" τα ηδη υπαρχοντα.....ε..με τρωει το παραπονο!
Freemind
www.websamba.com/freemindmusic

[freemind]

6.   Ηλεκτρονικές ενορχηστρώσεις. (Κων/νος Β, γενικώς μπιτάκια, αλλά και νέο-λαϊκά π.χ. Βανδή κ.λ.π.) Μια αρκετά παρεξηγημένη τάση, κυρίως με ηλεκτρονικά όργανα/Υπολογιστές. Άλλοι λένε πως πάει τα πράγματα μπροστά, άλλοι μιλάνε για εξευτελισμό των μουσικών πραγμάτων.

Συμφωνω και εγω με αυτο...δηλαδη οτι ακριβως δεν ξερουμε αν οντως ειναι για καλο ή κακο αυτη η υπερβολικη χρηση των ηλεκτρονικων οργανων και PC ( καλα ντε...και Mac ) στη δημιουργια μουσικων remix..
Αυτο που θα πω ειναι προσωπικη γνωμη και εχει αναπτυχθει απο την χρηση PC και ηλεκτρονικων οργανων..
Οχι..δεν παει πισω τα πραγματα...Οσοι εχουν δουλεψει υπολογιστες και μουσικη ( μιλαμε για προγραμματα μουσικης παραγωγης και καταγραφης και οχι ενα απλο QBASE που ειναι πανω κατω σαν μια απομιμηση στουντιο ) ξερουν ποσο δυσκολο ειναι αυτο! Εχεις μπροστα σου ενα "θηριο" απο 40000000 επιλογες και εσυ πρεπει να κανεις την πιο σωστη για να μπορεις να εχεις και το πιο ωραιο αποτελεσμα...Οποτε ειναι σαν να εχεις ζωντανους μουσικους μπροστα σου, και να "ψαχνεις" να βρεις πιο οργανο ταιριαζει πιο ωραια σε ενα κομματι!!
Απλα υπαρχουν πολλοι που οντως χρησιμοποιουν 1-2 προγραμματα τα οποια ειναι ευκολα στη χρηση τους...και χωρις μουσικες γνωσεις κανουν remix..Παρολαυτα κανει μπαμ ποιο remix ( ή διασκευη-ενορχηστρωση...εχω κολλησει τοση ωρα στο αγγλικο τιτλο ) ειναι αυτο που εχει γινει με μερακι και πολυ κοπο, και ποιο οχι...!!!
Freemind

[Τζουράς]

H enorxistrosi einai sigoura mia 3exoristi texni, kai polles fores o enorxistrotis einai o afaneis iroas.

Ena kalo tragoudi mporei na anadeixtei kai xoris idietairi enorxistrosi, alla mia kali enorxistrosi mporei na parei to tragoudi se pio psila epipeda. Mia kaki enorxistrosi omos mporei aneta na katastrepsei ena kalo tragoudi. Ena tragoudi pou den a3izei dekara, den sozetai oute kai me tin pio kali enorxistrosi. (sas sygxisa?  )

Kai epeidi i enorxistrosi einai texni, den mporoume na eimaste apolytoi otan ekferoume apopseis gia enorxistroseis, opos kai den mporoume na eimaste apolytoi otan ekferoume apopseis gia kathe eidous texnis. Me alla logia den tha katali3oume pouthena an katapiastoume me to pio eidos enorxistrosis einai to pio kalo ktl ktl

Mporoume omos edo na sxoliazoume merikes enorxistroseis pou mas aresoun i oxi... Elpizo na ginei mia kali sizitisi!

Geia xara se olous

[Ο Νέος Κιθαρωδός]

Αυτό το θέμα (ξανά-) ήρθε στο μυαλό μου χτές, όταν ξανάκουσα τυχαία μετά από πολύ καιρό το τραγούδι του μεγάλου Ζαμπέτα "Μάλιστα Κύριε" (1973, ή κάνω λάθος;;.

Μου έκανε εντύπωση και ξαναπρόσεξα τι παίζουν τα διάφορα όργανα... Το δέσιμο και ο συνδυασμός είναι ξεχωριστός:

Εκτός από τον μεγάλο Ζ. που κεντάει με το μπουζούκι, στο τραγούδι ακούγονται κλασική κιθάρα που κάνει τρέμολο (!!!), φλάουτο και μεταλλόφωνο σε γεμίσματα, καθώς και πιάνο. Φυσικά και τα τυπικά όργανα λαϊκής ορχήστρας (κιθάρα, μπαγλαμάς, κρουστά).

Ο συνδυασμός είναι πολύ πετυχημένος, και όσο τον ακούς, τόσο περισσότερο σου αρέσει. Για το είδος του τραγουδιού και την εποχή του, νομίζω ότι είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα ενορχήστρωσης.

(Φυσικά, ίσως οι πουρίστες του λαϊκού τραγουδιού να διαμαρτυρηθούν ότι αυτά τα όργανα δεν έχουν θέση σε λαϊκή ορχήστρα, ότι το όλο αποτέλεσμα είναι τουριστικό, ότι πρόκειται για την παρακμιακή εποχή των "μπουζουκιών στα σαλόνια" κλπ... Πάντως το όλο αποτέλεσμα παρ' όλα αυτά... μου αρέσει - ο αείμνηστος Ζαμπέτας ήταν πραγματικός "Μαέστρος", με όλες τις σημασίες της λέξης...)

[Ο Νέος Κιθαρωδός]

Και κάτι άλλο... κάτι στον τίτλο του θέματος "Ερμηνεία Ενορχηστρώσεων" με ενοχλούσε, σήμερα νομίζω ότι βρήκα τι είναι:

Δεν μπορούμε να έχουμε ερμηνεία ενορχηστρώσεων, με την έννοια που έχουμε ερμηνεία στίχων. Σε αντίθεση με τους στίχους, που μπορεί να κρύβουν πολλά επίπεδα νοημάτων και ερμηνείας, και να χρειάζονται πολλή συζήτηση για να διαλευκανθούν, οι ενορχηστρώσεις σπανιότατα κρύβουν κάποιο βαθύτερο νόημα που να χρειάζεται "ερμηνεία".

Παρ' όλα αυτά, η ενορχήστρωση είναι τέχνη, και σίγουρα χρειάζεται πολλή συζήτηση...

[Θοδωρής]

Μια και αναφέρθηκε το όνομα του Ζαμπέτα ,θέλω να πώ ότι θεωρώ ότι ηταν 20 χρόνια πιο μπροστα (ενορχηστρωτικά )απο την εποχή που τα έγραψε ,όσον αφορά το λαϊκό τραγούδι .

[Τζουράς]

Φίλε Κιθαρωδέ θα συμφωνήσω μαζί σου σε όσα έγραψες για τον Ζαμπέτα. Ήταν όντως μαέστρος. Έκανε ο ίδιος πάντα την ενορχήστρωση στα τραγούδια του αν ξέρεις;

Όσο αφορά τις "Ερμηνείες Ενορχηστρώσεων" θα διαφωνήσω μαζί σου. Θα πω ότι θεωρώ την ενορχήστρωση σαν ξεχωριστή τέχνη και ως εκ τούτου μπορεί να κανείς να προσπαθήσει τουλάχιστον να αναλύσει και να ερμηνεύσει την ενορχήστρωση ενός τραγουδιού και να προσπαθήσει να μαντέψει τι ήταν στο μυαλό του ενορχηστρωτή.

Γεια χαρά και πάλι,

[arismanouras]

Καταρχήν ο Ζαμπέτας δεν ήταν 20 χρόνια μπροστά. Ήταν 300 χρόνια πίσω (μή βαράτε θα εξηγηθώ). Πριν 300 χρόνια (κλασσική περίοδος) η ενορχήστρωση ήταν τόσο πλούσια, τόσο μεστή και τόσο ουσιαστική και αυτή είναι που ουσιαστηκά στήριξε τις τόσο όμορφες και μελετημένες μελωδίες των κλασσικών. Υπό αυτήν την έννοια ο Ζ. ήταν ένας κλασσικός ενορχηστρωτής που έγραψε μνημεία κλασσικού λαϊκού τραγουδιού! Αφετέρου δε ήταν τόσο γεμάτη από συναίσθημα η μουσική του (αλλά και οι στίχοι των τραγουδιών του). Όσον αφορά δε τις νοηματικές προεκτάσεις των μελωδιών που παίζει κάθε όργανο πιστεύω ότι επαφίεται στη φαντασία του ακροατή να τις ερμηνεύσει. Έχω γνωρισει ανθρώπους που ενω δεν είναι μουσικοί διακρίνουν κάποα πράγματα σε κάποια τραγούδια. Όσον αφορά στην κλασσική αλλά και σε άλλα είδη μουσικής είμαι σίγουρος ότι ακούγοντας ένα κομμάτι έχεται νιώσει ότι σας δημιουργεί κάποιες εικόνες στο μυαλό (κυρίως στα instrumental) και πιστεύω ότι έχετε πιάσει τον εαυτό σας να ακούει ένα εμβόλιμο φλάουτο πχ και να νομίζει ότι κάτι του λέει εκείνη τη στιγμή! Φανταστείτε το τραγούδι σαν μια συζήτηση όπου μιλάει κάποιος για κάποιο θέμα κάποιος άλλος συγχρόνως συμφωνεί, μετά κάποιος παίρνει το λόγο και λέει τη δική του άποψη κάποιος προσθέτει συγχρόνως ένα επιχείρημα και τελικά όλοι οδηγούνται σ' ένα κοινό συμπέρασμα! Και φυσικά η διάρθρωση της "συζήτησης" από τραγούδι σε τραγούδι αλλάζει. Κάπως έτσι φαντάζομαι την ενορχήστρωση. Δεν ξέρω αν έγινα κατανοητός αλλά ούτως η άλλως η ερμηνεία της μουσικής που ακούμε ποικίλει από άκροατή σε ακροατή. Απλά να μην ξεχνάμε ότι η μουσική πολλές φορές δημιουργεί εικόνες στο μυαλό και στην ψυχή μας και αυτό είναι απόδειξη ότι η μουσική δεν στερείται νοηματικής ερμηνείας!