3ο Review: Tool - Ænima (1996)

[Kli Klis]

Να ένα review που περίμενα πολύ να γράψω... Μου είναι αρκετά δύσκολο να μαζευτώ και να περιορίσω το όλο υλικό... Θα μπορούσαν να γραφτούν σελίδες επι σελίδων ανάλυσης όχι μόνο του album αλλά και του ίδιου του συγκροτήματος και το ψάξιμο όταν κανείς μπεί στην διαδικασία θα ανακαλύψει οτι είναι ατελείωτο, με όλες τις λεπτομέρειες, trivia και γεγονότα που αφορούν τους Tool...



Οι Tool αποτελούν μια απο τις πιο πολυσυζητημένες, λιωμένες, υποτιμημένες, υπερτιμημένες, αντιφατικές κτλ κτλ. μπάντες που στιγμάτισαν τα 90's και κυρίως τα 00's (αν κάποιος ξέρει πώς προφέρεται να το πεί), με όλα τα θετικά ή αρνητικά στοιχεία που επέφερε αυτό... Είναι ένα συγκρότημα που έχει φανατικούς οπαδούς όπως και πολέμιους, που παρεξηγείται, που υπεραναλύεται, που θεοποιείται. Κατά την αποψή μου είναι καθαρά θέμα προσωπικό, γιατί ενώ κάποια στοιχεία που τους αφορούν και οδηγούν σε συμπεράσματα είναι ξεκάθαρα και διακριτά, άλλα είναι πολύ περίπλοκα ή σηκώνουν ανάλυση. Τελικά το αν θα τους αγαπήσει κανείς είναι το πώς προσεγγίζει μια μεγάλη σειρά απο παραμέτρους, απο την ιδεολογία και τον τρόπο που ακούει μουσική μέχρι το πόσο εκκεντρισμό μπορεί να αντέξει απο κάποιον. Θα προσπαθήσω λοιπόν όσο είναι δυνατό να ξεχωρίσω τα προσωπικά απο τα πιο "αντικειμενικά" κριτήρια και στοιχεία όπως τα αντιλαμβάνομαι.

1993: Ενα συγκρότημα που στάθηκε σημείο πολλής συζήτησης λόγω των διαφόρων μικρών gigs τους σε μαγαζιά, έχοντας κυκλοφορήσει το πρώτο τους EP, το Opiate, κυκλοφορούν το δεύτερο album τους, Undertow. Συμμετέχουν σε διάφορες συναυλίες, περιοδεύουν το συγκρότημα του Henry Rollins, με αποκορύφωμα την ιστορική εμφάνιση στο Lollapalooza, στην οποία πολλοί τους πρωτοείδαν και εντυπωσιάστηκαν απο το συγκρότημα με τον drummer-μηχανή, τον ακίνητο κιθαρίστα και τον μοϊκάνα frontman που έμεινε με το μποξεράκι, και λίγο μετά βγήκε να τραγουδήσει μαζί με τους Rage Against the Machine στο Know Your Enemy (το οποίο σημείο ερμηνεύεται και στο original απο αυτόν).

Προχωρούν περίεργα: Αντιδράνε στα πάντα και στους πάντες, σαρκάζουν και περιπαίζουν ό,τι βλέπουν και πάνω απ' όλα τους εαυτούς τους, με το ακραίο artwork, τα κατάμαυρα videos, τα κομμάτια με ξερούς τίτλους όπως Prison Sex, Undertow, Disgustipated, Sweat, την σκοτεινίλα της μουσικής τους, τον θυμό που ξεχείλιζε στους στίχους και στην μοναδική φωνή του Maynard, την αντισυμβατική ενορχήστρωση και επικοινωνία μεταξύ των οργάνων, την τεχνική, τις ακραίες εμφανίσεις του MJK (ντυμένος γυναίκα, βαμμένος με οποιονδήποτε τρόπο κτλ), την anti star και μυστικοπαθή συμπεριφορά τους, το δούλεμα όσων έχουν έλλειψη humor και κυρίως ελεύθερης σκέψης και πάει λέγοντας...

1996: Αφού γίνεται η μοναδική και σημαντικότερη (μιας και το όργανο αποτελούσε και αποτελεί απο τα πιο σημαντικά τους στοιχεία) αλλαγή που έχουν κάνει ποτέ στο line-up, δηλαδή φεύγει ο μπασίστας Paul D'Amour και έρχεται ο Justin Chancellor (απο ένα σύνολο 6 ατόμων που πήραν για δοκιμή) των Peach, κυκλοφορεί το Ænima.

[Kli Klis]

Μάλιστα... Έχει κανείς στα χέρια του ένα cd με ένα πολύ ιδιαίτερο artwork (ειδικά αν μιλάμε για την "κινούμενη" έκδοση), χωρίς ώς συνήθως στίχους και απο την αρχή ακόμα σε ωθεί να το βάλεις όσο γρήγορα γίνεται απο περιέργεια και μόνο...

Απο την πρώτη φαλτσαδούρα του Stinkfist προϊδεάζεται κανείς πως το πράγμα απαιτεί προσοχή και ούτε είναι ιδιαίτερα εύπεπτο... Και ώς συνήθως με το πρώτο άκουσμα σπάνια συνειδητοποιείς πόσο ακόμα έχει να σου δώσει αυτό το συνοθύλλευμα απο ήχους. Συνήθως σκαλώνεις στα εκρηκτικά γυρίσματα και ρυθμούς του Danny στα drums, ή στα riffs των πιο πιασάρικων κομματιών (Forty-six & 2, Ænema, Eulogy) ή στα διάφορα άκυρα interludes με ιδιαίτερα σαρκαστικό χαρακτήρα....

Ακούγοντας όμως πιο προσεκτικά κανείς, συνειδητοποιεί οτι ακούει έναν δίσκο που καταφέρνει και φτάνει στο αποκορύφωμα ιδέες που πιο πολύ δειλά είχαν ξεκινήσει να φαίνονται στον προηγούμενο δίσκο. Η εκπληκτική αλληλεπίδραση μεταξύ των οργάνων και το αντισυμβατικό παίξιμο και λογική έχουν σαν αποτέλεσμα να μην γίνεται αντιληπτό με τίποτα οτι όλο αυτό το ογκώδες θηρίο βγαίνει απο 3 μουσικά όργανα ενώ η περίεργη δομή των κομματιών, το concept του κάθε κομματιού παρμένα κατ’ ευθείαν απο εναλλακτικές θεωρίες ή μεταφυσική ή απλώς την σημειολογία που συναντάνε καθημερινά, ο καυστικός χαρακτήρας του Bill Hicks μέσα απο στίχους, ο απίστευτος ήχος του κάθε οργάνου (δουλεμένος και δοκιμασμένος ώς εκεί που δεν πάει), όλα συνθέτουν έναν δίσκο μεστό, που σε πατάει κάτω με την δύναμη που έχει (οι κορυφώσεις των κομματιών προσωπικά συχνά με αφήνουν με κομμένη την ανάσα) και κάθε φορά που τον ξανακούς ανακαλύπτεις κάτι καινούριο, μια καινούρια πτυχή/layer κάθε κομματιού που του δίνει νέα πνοή.

Κάθε κομμάτι έχει δεκάδες λεπτομέρειες και trivia και μικροϊστορίες πίσω του, είτε μιλάμε για inside jokes ή για περιπαιγμό των ίδιων και του ακροατή ή για τις ιδέες που εναποθέτουν σε αυτά, κάτι που φαίνεται εντονότερα φυσικά στα interludes απο τα οποία είναι γεμάτος ο δίσκος. Κάθε κομμάτι αποτελεί ένα φοβερά ολοκληρωμένο δημιούργημα που πραγματικά δύσκολα σηκώνει βελτίωση ή αλλαγή (και όπως θα αποδείξουν αργότερα οι ίδιοι, το καταφέρνουν και αυτό στις live εκτελέσεις), κάθε κομμάτι φέρνει συνεχώς εικόνες και σε αφήνει να περιμένεις την έκπληξη ή ίσως και την φυσικότητα της επόμενης αλλαγής, που μοιάζει να είναι ακριβώς εκεί που χρειάζεται, ακριβώς εκεί που ανήκει.

...και όταν μόλις έχει κοπάσει το κράξιμο του Ænema και φτάνει το ηλεκτρικό (–)Ions, μπαίνει το Third Eye, και δίνεται μέσα σε ένα τέταρτο αυτό που για μένα είναι ό,τι σημαντικότερο έχουν κάνει ποτέ οι Tool. Θα μπορούσα να γράψω άλλο ένα review μόνο για το κομμάτι αυτό... Και αν μου πήρε μερικές μέρες για να ξεκινήσω να μπαίνω μεσα του και να το ακούω σοβαρά, εν τέλει μόνο το Lateralus μου φέρνει την ίδια μανία, χάος και συναισθήματα που μου φέρνει αυτό το κομμάτι, απο το εισαγωγικό sample του Bill Hicks, το ανατριχιαστικό “so good to see you, I’ve missed you so much” μέχρι τo καταστρεπτικό crescendo του τέλους και την σχιζοφρενική και ψυχαναγκαστική επανάληψη του “Prying open my third eye.”.

Αντί επιλόγου: Θεωρώ απαράδεκτο να αποθεώνεται αυτό το συγκρότημα για κομμάτια όπως το The Pot ή το Rosetta Stoned και γενικότερα το 10.000 Days εδώ που τα λέμε, την στιγμή που έχει δημιουργήσει τον σταθμό (για μένα πάντα) που λέγεται Ænima το οποίο εντυπωσίασε και ενέπνευσε, πήγε όσο μπροστά πήγε στον μουσικό τομέα, χάρισε μπόλικους fans και συνεχίζει να εκπλήσσει. Παρόλο δε που επηρρέασε ακόμα και προγενέστερα σχήματα (Porcupine Tree, Dream Theater), δεν βγήκε ποτέ συγκρότημα που να προσπαθεί να κάνει το ίδιο που κάνουν, και προσωπικά πιστεύω οτι είναι ξεκάθαρα λόγω του μοναδικού τους χαρακτήρα, ήχου και συνθέσεων που γίνεται αυτό... Δεν νομίζω να υπάρχει (ουτε φυσικά η ανάγκη να υπάρξει) κάποιο σχήμα που να μπορούσε να ξανακάνει κάτι όμοιο με αυτό που χτίστηκε απο τους Tool.