1. σε κάποιο άλλο post διάβασα που έλεγε κάποιος ότι σε ένα σόλο πρέπει να τονίζεται η 1η-3η-5η βαθμίδα... τι ακριβώς σημαίνει αυτό ? αν η τονική μου είναι η A η τρίτη βαθμίδα είναι το D κ η
πέμπτη η F ? ή το έχω καταλάβει λάθος ?
Η ορολογία "1η-3η-5η βαθμίδα" προέρχεται από μία από της δυνατές ερμηνείες κατασκευής major ή minor συγχορδίας. Συγκεκριμένα, μπορούμε να πούμε το εξής: Αναφέροντας τους φθόγγους της major κλίμακας, π.χ., της A major = {A, B, C#, D, E, F#, G#} ως βαθμίδες, δηλαδή, 1=Α, 2=Β, 3=C#, κ.ο.κ., η A major συγχορδία κατασκευάζεται από τον συνδυασμό των βαθμίδων {1, 3, 5} της κλίμακας, δηλαδή τους φθόγγους {Α, C#, Ε}. Αντίστοιχα, η A minor συγχορδία μπορούμε να πούμε ότι κατασκευάζεται από τον συνδυασμό {1, 3, 5} της (φυσικής) A minor κλίμακας.
Χωρίς να επεκταθώ, η έκφραση "σε ένα σόλο πρέπει να τονίζεται η 1η-3η-5η βαθμίδα" σημαίνει απλά ότι πρέπει οι σημαντικοί φθόγγοι του σόλο σου να αντιστοιχούν στην συγχορδία της στιγμής, ανεξάρτητα από την κλίμακα που χρησιμοποιείς. Έτσι, στο chord progression σου, όταν θα ακούγεται η Am συγχορδία θα τονίζεις τους φθόγγους {Α, C, E}, όταν θα ακούγεται η Dm τονίζεις τους φθόγγους {D, F, A} και όταν θα ακούγεται η Em τονίζεις τους φθόγγους {Ε, G, B}.
Με αυτό τον τρόπο το σόλο σου παρακολουθεί τις αλλαγές των συγχορδιών από το να ανεβοκατεβαίνεις άσκοπα μια κλίμακα. Προφανώς δεν είναι κάτι το δεσμευτικό και σε πιο προχωρημένο επίπεδο ο έμπειρος σολίστας μπορεί να αγνοήσει συνειδητά αυτή την λογική για να πετύχει ένα άλλο ήχο.
2. στο chord progression που ανέφερα (Am/Dm/Em/Dm) είναι υποχρεωτικό να χρησιμοποιώ μόνο φυσικές νότες ή μπορεί να είναι και μερικές ''περαστικές'' σε δίεση κ' ύφεση ? το λέω αυτό γιατί
προσπάθησα να σολάρω σε Am Blues κλίμακα και επειδή έχει μέσα και το D# δεν μου ακουγόταν καλά...!
Ο γενικός κανόνας είναι ο εξής: παίζεις ότι θες αρκεί να (σου) ακούγεται καλά. Για έναν αρχάριο, η σίγουρη λύση να ακουστεί καλά είναι να μείνει αποκλειστικά στις νότες του κλειδιού. Η προσθήκη χρωματικών φθόγγων πρέπει να γίνεται με προσοχή και σε δευτερεύοντα ρόλο (πάλι εμφανίζεται η ατάκα "πρέπει να τονίζεται η 1η-3η-5η βαθμίδα"). Η αποτυχία της Am blues μπορεί να οφείλεται σε δύο λόγους:
- Το ύφος του backing δεν "σηκώνει" τον D# φθόγγο: Αυτό είναι υποκειμενικό ζήτημα και εξαρτάται καθαρά από την μουσική σου αντίληψη. Αν βλέπεις ότι δεν κάνει το αγνοείς και δοκιμάζεις κάτι άλλο.
- Δεν χρησιμοποιείς σωστά τον D# φθόγγο: Για παράδειγμα, τον χρησιμοποιείς περισσότερο σε σχέση με τις "1-3-5 βαθμίδες" δίνοντας του μεγαλύτερο βάρος. Δοκίμασε αν δεν το έχεις κάνει ήδη, να τον χρησιμοποιείς λίγο και σε δευτερεύοντα ρόλο, π.χ, ως περαστικό φθόγγο μεταξύ φθόγγων της κλίμακας (D-D#-E). Πάντα ο D# να ακολουθείται είτε από τον D είτε από το Ε. Οποιαδήποτε άλλη επιλογή (π.χ., να παίξεις D#-A) δίνει πολύ σημασία στον D#.
Προφανώς αυτές οι οδηγίες ισχύουν και για όποια άλλη χρωματική νότα θες να χρησιμοποιήσεις είτε είναι μέρος μιας κλίμακας είτε είναι "ξεκάρφωτη".
3. και μια πιο γενική ερώτηση, με την εναλλαγή του κάθε ακόρντου πρέπει να παίζω την αντίστοιχη κλίμακα ? πχ . όταν παίζει Am σολάρω σε ''Αm scale'' μετά που αλλάζει το ακόρντο σε Dm πρέπει
να πάω σε ''Dm scale'' ή μπορώ να παραμείνω σε ''Αm scale'' ?
Αυτή είναι η λογική του "δίνω βάση στις 1-3-5 βαθμίδες". Εφόσον η κλίμακα της στιγμής ανταποκρίνεται στους φθόγγους της συγχορδίας είσαι σωστός. Επομένως, για την περίπτωσή σου έχεις τις εξής επιλογές, μεταξύ άλλων:
1. Αναγνωρίζεις την κλίμακα που ανήκουν οι συγχορδίες, Α φυσική minor στην περίπτωσή σου, και ανεβοκατεβαίνεις τους φθόγγους άσκοπα και τυχαία.
2. Παίζεις αποκλειστικά στην κλίμακα του κλειδιού, A φυσική minor, τονίζοντας όμως τις 1-3-5 βαθμίδες της συγχορδίας της στιγμής. Πρόσεξε, ότι έτσι παίζεις ουσιαστικά με modes, συγκεκριμένα:
Αm συγχορδία -> Α Aeolian (φυσική minor)
Dm συγχορδία -> D Dorian
Em συγχορδία -> Ε Phrygian
3. Πιο ανεβασμένο επίπεδο: Σκέφτεσαι για κάθε συγχορδία μία κατάλληλη κλίμακα. Κατάλληλη, με την έννοια ότι οι 1-3-5 βαθμίδες τις κλίμακας αντιστοιχούν στους φθόγγους της συγχορδίας. Για παράδειγμα, θα μπορούσες να δοκιμάσεις την εξής στρατηγική:
Αm συγχορδία -> Α mel. minor = {A, B, C, D, E, F#, G#}
Dm συγχορδία -> D Dorian = {D, E, F, G, A, B, D}
Em συγχορδία -> Ε Aeolian = {E, F#, G, A, B, C, D}
Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι η παραπάνω επιλογή θα δώσει ωραίο μουσικό αποτέλεσμα αν δεν την δοκιμάσεις ο ίδιος. Με την εμπειρία θα μπορείς να διαισθανθείς "καλές" επιλογές κλιμάκων που ταιριάζουν στο ύφος του backing και στο στυλ του ήχου που θέλεις να βγάλεις με το σόλο σου.