Πρόκειται για απόσπασμα από ένα βιβλίο ενός πρώην καθηγητή μου, της Βιολογίας, που έχει να κάνει με την φιλοσοφία και τις σύγχρονες τάσεις της. Σε κάποιο σημείο θεωρήθηκε σκόπιμο να αναφερθεί ο Μάλθους με τις θεωρίες του, και το παρακάτω απόσπασμα με σόκαρε αν μη τι άλλο. Περιμένω απόψεις, και ξεκαθαρίζω ότι δεν έχει να κάνει σε τίποτα με τις απόψεις του κ. Σκούρα. Ακολουθεί αυτούσιο απόσπασμα:
Δε θα επιχειρήσουμε κριτική αφήνοντας τον αναγνώστη να βγάλει μόνος του τα συμπεράσματά του. Προς το τέλος του 18ου αιώνα ο Malthus δημοσίευσε την πραγματεία με τίτλο <<Essay of Population>> (1798) ξεκινώντας με τη διαπίστωση ότι: η αύξηση του πληθυσμού ακολουθεί γεωμετρική πρόοδο, ενώ η αύξηση των μέσων διατροφής ακολουθεί αριθμητική πρόοδο. Διατυπώνει λοιπόν τις απόψεις του απέναντι σε αυτή τη θεώρηση, περίπου, ως ακολούθως.
Επειδή ο πληθυσμός της Γης αυξάνει ασταμάτητα, επακόλουθο είναι να κυριαρχούν η φτώχια, η στέρηση και η ανηθικότητα. Είναι η μοίρα και το ριζικό της ανθρωπότητας να είναι πολυάριθμη και κατά συνέπεια να χωρίζεται σε τάξεις, που άλλες είναι λιγότερο ή περισσότερο πλούσιες, μορφωμένες, ηθικές και άλλες περισσότερο ή λιγότερο φτωχές, εξαθλιωμένες, αμόρφωτες και ανήθικες. Η φιλανθρωπία και τα φιλόπτωχα ταμεία είναι καθαρός παραλογισμός, γιατί δεν ωφελούν σε τίποτε παρά μόνο να κρατάνε στη ζωή τον υπεράριθμο πληθυσμό. Ο συναγωνισμός του υπεράριθμου πληθυσμού από τη μια μεριά ρίχνει τα ημερομίσθια και από την άλλη βοηθά στη δικιά του αύξηση. Η χρησιμοποίηση των φτωχών από τις διοικήσεις των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων στην παραγωγή είναι ένας επιπλέον παραλογισμός, γιατί από τη μια μεριά δεν μπορεί να καταναλωθεί παρά μια ορισμένη ποσότητα από την παραγωγή και από την άλλη για κάθε άνεργο που βρίσκει δουλειά είναι μοιραίο να μένει άνεργος κάποιος άλλος που δούλευε μέχρι τότε. Με τον τρόπο αυτό η ιδιωτική επιχείρηση ζημιώνεται από το συναγωνισμό που της κάνουν οι διοικήσεις των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι πώς να θρέψουμε τον παραπανίσιο πληθυσμό, αλλά πώς να τον ελαττώσουμε, στο μέτρο του δυνατού, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Είναι καθαρός παραλογισμός πως κάθε άτομο που ζει σε αυτό τον κόσμο θα πρέπει να έχει δικαιώματα πάνω στη ζωή και στα μέσα συντήρησης του.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό σημείο της αντίληψης του Malthus είναι το ακόλουθο. Αφού παραθέσει τα λόγια ενός ποιητή: << Ο φτωχός έρχεται στο συμπόσιο της φύσης και δεν βρίσκει άλλο σερβίτσιο>>, και ο ίδιος προσθέτει: <<και η φύση τον διατάζει να φύγει γιατί πριν γεννηθεί δε ρώτησε τη κοινωνία αν τον χρειάζονταν>>.
Τις απόψεις του Malthus αποδέχονταν η Αγγλική ιθύνουσα τάξη. Φαίνεται, όπως αναλυτικότερα θα αναπτυχθεί στη συνέχεια ότι οι εμπνευστές της Εξέλιξης των Ειδών δια μέσου της φυσικής επιλογής βρήκαν στον Malthus ιδέες, όπως αυτή των γεννήσεων και της σχέσης του είδους με τη διατροφή του και την επιβίωση, ιδιαίτερα ελκυστικές, αποκόβοντας τες όμως από την κοινωνική και οικονομική διάσταση, που εμφατικά επέμενε ο Malthus. Ο Δαρβίνος, όπως ο ίδιος αναφέρει, όταν διάβασε το έργο του Malthus εντυπωσιάστηκε από την ομοιότητα των περιγραφών του με τα γεγονότα που ο ίδιος είχε παρατηρήσει στην ενόργανη φύση. Ο Wallace εμπνεύστηκε την ιδέα της επιβίωσης του καταλληλότερου συνδυάζοντας κείμενα του Malthus με τις δικές του παρατηρήσεις για τον ενόργανο κόσμο. Ο Karl Marx και ο Friendrich Engels ανέπτυξαν μία ολόκληρη επιχειρηματολογία αντικρούοντας τις απόψεις του Malthus, καταθέτοντας πως ο άνθρωπος και η κοινωνία του, διαφέρει από την κοινωνία των ζώων. Αποδέχτηκαν όμως τη διάκρισή του που αφορούσε στις κοινωνικές τάξεις.
Οι απόψεις του Malthus κάτω από την ονομασία <<Μαλθουσιανισμός>> απεικονίζονται σε διαφορετικές εκφάνσεις της ζωής μας, κυρίως επάνω στη δυναμική των πληθυσμών. Ο έλεγχος των γεννήσεων (με τη χρήση αντισυλληπτικών, απορρίψεις εμβρύων και άλλες μεθόδους), η καταστροφή και το θάψιμο των προϊόντων διατροφής για τον έλεγχο των τιμών, η επιλογή και ο περιορισμός των διπλωμάτων στα Πανεπιστήμια και τις διάφορες Σχολές που υπαγορεύονται από τους νόμους της αγοράς, κ.ά., είναι μερικά μόνο παραδείγματα που παραπέμπουν στη Μαλθουσιανή σκέψη…
Ζαχαρίας Γ. Σκούρας (2004), Φιλοσοφία και Σύγχρονες Τάσεις της Βιολογίας (σελ. 125-126),
UNIVERSITY STUDIO PRESS
