Η πρόταση "να έχει, τουλάχιστον, διαβάσει λογοτεχνία" ή "να έχει, τουλάχιστον, ακούσει μουσική" είναι μια προϋπόθεση η οποία δεν είναι διαχωριστική. Όλοι έχουν διαβάσει λογοτεχνία και όλοι έχουν ακούσει μουσική.
Θα με ρωτήσεις, γιατί την έθεσα. Μερικές φορές χρειάζεται να θέσουμε κάποιες προτάσεις για να ταρακουνήσουμε την συνείδησή μας. Να ελέγξουμε εάν οι παγιωμένες αντιλήψεις μας ακολουθούν την εξέλιξη της πραγματικότητας.
Η βάση του ορθού σχολιασμού είναι η ειλικρίνεια. Αν, όντας άσχετος από ηλεκτρική κιθάρα, σου έλεγα ότι κάποιο κομάτι που έπαιξες δεν μ' άρεσε, αλλά δεν ξέρω γιατί, θα σε πείραζε? Δεν νομίζω! Σ' όλους μας έχει τύχει να μην μας αρέσει κάτι, ένας άνθρωπος για παράδειγμα, χωρίς να μπορούμε να προσδιορίσουμε τον λόγο και αρκετό καιρό κατόπιν να αποδυκνείεται ότι αυτό που δεν μας άρεσε δεν ήταν καλό.
Αυτό λοιπόν που θα κάνεις ως γνώστης είναι να προσδιορίσεις ποιές ακριβώς ακολουθίες είναι αυτές που δεν ταίριαξαν με την εσωτερική αντίληψη αρμονίας και να προσπαθήσεις να τις διορθώσεις. Στον δικό μου τομέα έχω δει ότι ο καλύτερος κριτής ιδεών είναι ο παντελώς άσχετος με το θέμα, η "παρθένος" σκέψη.
Αν όμως προσπαθούσα να το παίξω άνθρωπος της ελίτ, και σου έλεγα ότι δεν μ' άρεσε διότι δεν έπιανες σωστά την πένα, ότι η παραμόρφωσή σου ήταν για κλάματα, η εγγραφή ασυγχρόνιστη κλπ., ήθελα να δειχθώ δήθεν γνώστης, δεν θα έπρεπε να με ξεφτιλίσεις, εσύ που αποδεδειγμένα είσαι γνώστης του θέματος? Θα έπρεπε.
Το ξεφτίλισμα των "δήθεν" δεν είναι ενδειξη αγένειας αλλά απόδειξη ευγένειας προς τους υπόλοιπους και κυρίως τους νέους. Διότι η ανοχή των υπολοίπων σε διεστραμένες προσωπικότητες, η κακώς εννοούμενη "ευγένεια" - η οποία κατ' ουσίαν είναι δειλία - είναι αυτή που τους έχει οδηγήσει να χάσουν τον κοινωνικό μπούσουλα.
Αυτή η συμπεριφορά είναι αυτόματο αντανακλαστικό σε μια υγιή κοινωνία και δεν χρειάζεται αλλά ούτε και μπορούν να το ελέγξουν οι γραπτοί νόμοι.