Καθώς λοιπόν ο βαρβαρικός στόλος έχει εκκενώσει το Φάληρο και το πεζικό την Αττική, οι Αθηναίοι επιστρέφουν στην ρημαγμένη πόλη τους και οι υπόλοιποι σύμμαχοι στις ιδιαίτερες πατρίδες τους. Καθ’ όλη την διάρκεια του χειμώνα του 480 και της άνοιξης του 479, ο Μαρδόνιος προετοιμάζεται για να πολεμήσει τούς Έλληνες, προσπαθώντας παράλληλα να τούς προσεταιριστεί. Έχει πληροφορηθεί ότι η διχόνοια ανάμεσα τους έχει αρχίσει εκ νέου να φουντώνει και προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση. Αρχικά, στέλνει στην Αθήνα για διαπραγματεύσεις τον βασιλιά της Μακεδονίας Αλέξανδρο Α΄ τού Αμύντα, ο όποιος αφ’ ενός μεν είχε μηδίσει,
αφ’ ετέρου δε είχε και συγγενικες σχέσεις με τούς βαρβάρους, αφού μία αδελφή του είχε παντρευτεί στο παρελθόν έναν Πέρση ευγενή. Ο Αλέξανδρος φαίνεται στον Μαρδόνιο ως το ιδανικό πρόσωπο για να παίξει τον ρόλο του διαμεσολαβητή, επειδή διατηρούσε καλες σχέσεις με τούς Αθηναίους, όντας πρόξενος και ευεργέτης τους.
3. Πρβλ. Κορνήλιος Νέπως (Παυσανίας 1), όπου μιλάει για 200.000 πεζούς και 20.000 ιππείς και Διόδωρος (ΙΑ 30 1), όπου διαβάζουμε για 500.000 σύνολο στρατου. Εν τω μεταξύ, στις αρχαιρεσίες του 479, οι Αθηναίοι – πιστοί στο πατροπαράδοτο ελληνικό συνήθειο της... αχαριστίας – παραμέρισαν από την εξουσία τον θριαμβευτή της Σαλαμίνας Θεμιστοκλή, φθονώντας την δόξα που απέκτησε μετά την νίκη και, κυρίως, θορυβημένοι από το γεγονός ότι μετά την ναυμαχία, οι Σπαρτιάτες τον κάλεσαν στην πόλη τους και του επιδαψίλευσαν τιμες και βραβεία, τόσα όσα δεν είχαν δώσει ποτε σε κανέναν. Στην θέση του Θεμιστοκλή πάντως ο δήμος εξέλεξε έναν άλλο αξιόλογο Αθηναίο, τον Ξάνθιππο, πατέρα του Περικλή. Εκλέχτηκε επίσης «στρατηγός παντοκράτωρ» (με απεριόριστες, δηλαδή, δικαιοδοσίες) πριν την μάχη, ο Αριστείδης.
Αλλαγή προσώπων υπήρξε και στην Σπάρτη, όπου φαίνεται ότι οι πάντα συντηρητικοί έφοροι δεν είδαν με καλό μάτι την ενδοτικότητα του Ευρυβιάδη στις προτάσεις του Θεμιστοκλή στην Σαλαμίνα και, με την σύμφωνη γνώμη των πολιτών ομοίων τον αντικατέστησαν στην αρχιναυαρχία με τον βασιλιά Λεωτυχίδα (ή Λευτυχίδα). Παράλληλα, τον άλλον θρόνο του εκλιπόντος βασιλιά Λεωνίδα κατέλαβε ως αντιβασιλέας ο Παυσανίας, ο οποιος ήταν ο επίτροπος του ανήλικου βασιλιά Πλειστάρχου, γιου του Λεωνίδα.
Ο Αλέξανδρος μεταφέρει στούς Αθηναίους τις προτάσεις του Μαρδονίου, σύμφωνα με τις οποιες θα τούς έδινε αυτονομία, νέα εδάφη και χρήματα για να ανοικοδομήσουν την κατεστραμμένη πόλη τους, αν αποφάσιζαν να γίνουν σύμμαχοι και φίλοι του.
«Τί τρέλα είναι αυτή», ρωτάει τούς Αθηναίους βουλευτες ο Αλέξανδρος,
«που κάμνετε πολεμώντας εναντίον του βασιλέως; Διότι ουτε να υπερισχύσετε θα μπορέσετε, ουτε να αντέχετε πάντοτε είσθε ικανοί». Τούς υπενθυμίζει πώς ο Ξέρξης είναι ανίκητος και έχει δύναμη υπεράνθρωπη, ενώ στο τέλος, προσπαθώντας να παίξει τον ρόλο του όσο καλύτερα γίνεται, τούς φοβερίζει, λέγοντας χαρακτηριστικά, ότι το χέρι του βασιλιά φτάνει παντού («χειρ υπερμήκης»)!
Οι στίμες είναι ιδιαίτερα κρίσιμες, αφού ἡ κατάσταση στην Ελλάδα παραμένει ταραγμένη και οι σχέσεις μεταξυ των συμμάχων είναι τεταμένες. Αντι να τούς κρατάει ενωμένους, ο θρίαμβος στην Σαλαμίνα χωρίζει εκ νέου τούς
Έλληνες, με την κάθε πόλη να κοιτάζει το προσωπικό της συμφέρον και να προβλέπει την άλλη. Μαθαίνοντας για την πρεσβεία του Αλεξάνδρου στην Αθήνα, οι Σπαρτιάτες στέλνουν κι αυτοι δικούς τους πρέσβεις, φοβούμενοι μήπως οι Αθηναίοι δεχτούν τελικά την προσφορά του Μαρδονίου και συμμαχήσουν μαζί του. Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για την Πελοπόννησο, αφού, χρησιμοποιώντας τον στρατό και κυρίως τον στόλο της Αθήνας, οι Πέρσες θα μπορούσαν εύκολα να καταβάλλουν την πελοποννησιακή άμυνα που στηνόταν στο τείχος του Ισθμού
της Κορίνθου.
Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΠΛΑΤΑΙΩΝΦάση Πρώτη.Ο συμμαχικός ελληνικός στρατός στρατοπεδεύει στις υπώρειες του Κιθαιρώνα. Οι Πέρσες βρίσκονται απέναντι του, πίσω απο τον Ασωπό. Γίνονται οι πρώτες αψιμαχίες.
Φάση Δεύτερη. Ο Παυσανίας μετακινεί το στράτευμα στην πεδιάδα μεταξυ Γαργαφίας Κρήνης και Πύργου κοντά στον Ασωπό. Ο Μαρδόνιος σπεύδει να παραταχτεί απέναντι του.
Φάση Τρίτη.Το ελληνικό στράτευμα εχει χωριστεί σε τρία τμήματα. Το κέντρο (Α), λόγω ασυνεννοησίας, κατευθύνεται στις Πλαταιές. Οι Λακεδαιμόνιοι και Τεγεάτες (Β) δέχονται την μαζική επίθεση των Περσών (1), την οποία και τελικά αποκρούουν και, πολεμώντας ηρωικά, τρέπουν τον αντίπαλο σε φυγή. Παράλληλα οι Αθηναίοι και Πλαταιεις (Γ), που βρίσκονται στον Πύργο, σπεύδουν σε βοήθειά τους, αλλά πέφτει πάνω τους το ιππικό των Θηβαίων κ.λπ. (2) που είναι σύμμαχοι των Περσών, και τούς καθηλώνει. Όταν σκοτώνεται ο Μαρδόνιος, το περσικό μέτωπο καταρρέει. Οι βάρβαροι καταφεύγουν στο στρατόπεδό τους, όπου εισβάλουν οι Έλληνες επειτα απο σύντομη πολιορκία και εξοντώνουν τούς περισσότερους.
σημειωση: Οι μωβ παραγραφοι ειναι οπως εχουν αναφερθει στις πηγες οι πληροφοριες!