Χμ, ΡΕΑ, έχω την εντύπωση ότι δεν κατανόησες τα λόγια μου. Δεν έχουμε δηλ. ουσιαστική επικοινωνία?
Υπάρχουν ιδεώδη, απλώς δεν τα βλέπουμε, διότι δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς σημαίνει ιδεώδες, ιδεατό, ιδέα. Βέβαια δεν είναι απαραίτητο όλα τα ιδεώδη να εναρμονίζονται με τις αξίες μας.
Δεν οδηγούνται έτσι οι άνθρωποι στην αποξένωση. Η ουσιαστική επικοινωνία που ζητάς είναι κατά βάση πνευματική επικοινωνία, μια κατάσταση εξαιρετικά δύσκολη για να επιτευχθεί διότι απαιτεί υψηλό βαθμό αυτογνωσίας και χαμηλό βαθμό έπαρσης.
Το εναρκτήριο λάκτισμα για την κατανόηση της πνευματικής επικοινωνίας δίνεται στον έρωτα, γιαυτόν τον λόγο έχει υμνηθεί τόσο πολύ. Αυτό που ζητάς δηλ. είναι ο έρωτας και όχι μια απλή κοινωνική επαφή. Δεν είναι όμως καθόλου εύκολο να επιτευχθεί, ούτε ήταν ποτέ.
Δε λέω, καλές είναι οι ιδέες και τα ιδεώδη και να φιλοσοφούμε πάνω σ΄ αυτά για να βάζουμε στο μυαλό μας τον κόσμο σε τάξη, εμένα όμως με ενδιαφέρει στην πράξη τι γίνεται.
Όχι, δεν εννοούσα καθόλου την πνευματική επικοινωνία όταν μιλούσα για αποξένωση, εννούσα την ψυχική επαφή. Πνευματική επικοινωνία μπορώ να έχω με 5 ανθρώπους σε μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης και να είναι και πολύ αποδοτική, ψυχικά όμως να απέχω από τον καθένα τους όσο η γη από τη σελήνη. Η ψυχική επικοινωνία είναι που όταν λείπει οδηγούμαστε στην αποξένωση.
Και δεν θεωρώ ότι ο έρωτας είναι η μόνη κατάσταση στην οποία μπορεί να υπάρχει αυτού του είδους η επαφή. Ο έρωτας (μην ψάξουμε τώρα από πού ξεκινάει) αυτό που επιδιώκει είναι απόλυτη ταύτιση σε κάθε επίπεδο, πνευματικό, ψυχικό, σωματικό. Όμως αν ένας φίλος έχει πρόβλημα - περισσότερο ή λιγότερο σοβαρό - δεν χρειάζεται να είμαι ερωτευμένη μαζί του για να τον συμμεριστώ και να του συμπαρασταθώ, ανθρώπινη επαφή χρειάζεται, συναισθήματα.
Και αυτά ακριβώς είναι που λείπουν από αυτό που καταλαβαίνω εγώ με τη φράση "κοινωνική επαφή" - δεν ξέρω αν εννοούμε το ίδιο εδώ. Για μένα αυτού του είδους η επαφή είναι ρηχή, πώς τα περνάς, πού θα πας διακοπές, πάμε για ψώνια κτλ. Δεν λέω πως πρέπει να λείπουν τελείως αυτά από τη ζωή μας, αλλά, έτσι όπως έχουμε καταντήσει, η ζωή μας έχει μόνο ή κυρίως αυτά. Έτσι χάνει όμως το ουσιαστικό της νόημα.