Παίδες, ιστορικά "κρυφό σχολειό", όπως το επινόησε ο Παπαρρηγόπουλος, δεν υπήρξε ουδέποτε.
Άλλωστε, κατά την εποχή, υπήρχαν και λειτουργούσαν ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης, τόσο την Κωνσταντινούπολη, όσο και σε διάφορα άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως, φεριπείν, στις Σπέτσες.
Οι Τούρκοι, είτε μας αρέσει, είτε όχι, είχαν φτιάξει ένα κράτος πολυεθνικό και πολυφυλετικό και δεν είχαν κανένα πρόβλημα να χρησιμοποιούν στην κεντρική διοίκηση μορφωμένους ανθρώπους απ' όλες τις φυλές και τα έθνη, ειδικά μορφωμένους Έλληνες Φαναριώτες. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει πως η Οθωμανική Αυτοκρατορία εξέφραζε κάποιο τύπο ουμανιστικής αυτοκρατορίας, κάθε άλλο. Επρόκειτο για ένα σκληρό, στρατοκρατικό, κρατικό μόρφωμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν ευνοούσε την εκπαίδευση και τη μόρφωση. Άλλωστε δεν υπάρχει ούτε μία αξιόπιστη ιστορική πηγή που να επιβεβαιώνει τον μύθο (θρύλο αν προτιμάτε) του κρυφού σχολειού.
Βεβαίως, το συγκεκριμένο σχολικό εγχειρίδιο είναι, κατά τ' αλλά, κατάπτυστο, γιατί επιχειρεί μαι πρωτοφανή, δόλια, αποδόμηση, παραχάραξη και στρέβλωση της ιστορικής πραγματικότητας.
Είναι εξόχως χαρακτηριστικός ο αποστασιοποιημένος, "ουδέτερος" τρόπος που αντιμετωπίζει η συγγραφέας του βιβλίου την περίπτωση της ελληνικής επανάστασης, όπου, λόγου χάρη, ο Ιμπραήμ "εμφανίζεται" στην Πελοπόννησο (σιγά μην έκανε και weekend), χωρίς καμιά αναφορά σε όρους πολεμικής εκστρατείας, ο "συνωστισμός" του ελληνισμού στις αποβάθρες της Σμύρνης κατά την μικρασιατική καταστροφή για "να πάρουν τα πλοία προς την Ελλάδα" (βεβαίως το γεγονός πως πίσω από το "συνωστισμένο" πλήθος ο ελληνικός τομέας της Σμύρνης καιγόταν απ' άκρου σ' άκρον κι ότι οι Τσέτες έσφαζαν αδιακρίτως άντρες, γυναίκες και παιδιά δεν κρίνεται από την συγγραφέα άξιο αναφοράς), η απουσία αναφορών στις τουρκικές γενοκτονίες και γενικά ο "ουδέτερος" (για μένα αντεθνικός) τρόπος της ιστοριογραφίας του συγκεκριμένου πονήματος.
Άλλο πράγμα είναι να απομυθοποιείς και να αποκαθιστάς την ιστορική αλήθεια κι άλλο να αποδομείς, να αλλοιώνεις και να χαλκεύεις.