Όσο περισσότερο το σκέφτομαι, Πηνελόπη, τόσο και εμπεδώνω ότι η ελευθερία αναφέρεται στις ενέργειες. Και μάλιστα στην δεδομένη στιγμή της επιλογής, όπως είπες κι εσύ, της πράξης μας.
Έναν άνθρωπο που δεν ενεργεί, για παράδειγμα έναν κοιμισμένο άνθρωπο, δεν έχει νόημα να τον χαρακτηρίσουμε ελεύθερο ή ανελεύθερο. Ελεύθερος ως προς τι και έναντι ποίου? Το ίδιο συμβαίνει και για ένα αντικείμενο που βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας. Υπάρχει νόημα αν μιλήσουμε για την ελευθερία ενός τραπεζιού?
Όμως για το ότι η ελευθερία δεν είναι παθητική κατάσταση δεν ξέρω αν θα συμφωνήσουν πολλοί. Κι εγώ έχω τους ενδοιασμούς μου. Αλλά αναρωτιέμαι. Η σηματοδότηση, ας πούμε, των ορίων των ενεργιών μας από κάποιον άλλον ή από κάποια κατάσταση, σημαίνει αυτόματα και στέρηση της έλευθερίας μας?
Για παράδειγμα ένα μηχανικό ανάλογο: Η σηματοδότηση των ορίων ενός μπαλκονιού με τα κάγκελα, αποστερεί την ελευθερία μας στην επιλογή μας αν θα βαδίσουμε ή όχι έξω από το μπαλκόνι? Δεν νομίζω. Τα όρια ή τα κάγκελα μπαίνουν σ' εκείνη την θέση για να μας προφυλλάξουν από μια αθέλητη ενέργεια. Αν επιθυμούμε αυτοβούλως να πέσουμε από το μπαλκόνι, είμαστε ελεύθεροι να επιλέξουμε να ξεπεράσουμε τα όρια - κάγκελα.
