Κουρδίσματα Φυσαρμόνικας

[STEFANOS604]

TEMPERAMENTS
Όλα τα παρακάτω αντλήθηκαν από εξαντλητικές ερωτήσεις σ’ ένα ξένο site στo οποία ξεκίνησα  να περιγράφω έναν πιο πρακτικό τρόπο κουρδίσματος . Μετά διαπίστωσα ότι συνδυάζοντας και την πολύ πλούσια θεωρία κατάλαβα πολύ καλύτερα τη διαδικασία κουρντίσματος.
Φυσικά  δεν είμαι συγγραφέας και έτσι πολλά από τη θεωρία, στα οποία έχω κάνει εντελώς ελεύθερη μετάφραση από πολλά sites του διαδικτύου , ίσως επαναλαμβάνονται με εμπλουτισμένο υλικό που έπαιρνα κάθε φορά καθώς μου δημιουργούνταν νέες ερωτήσεις.
 
Επειδή το θέμα των Temperaments είναι ανοιχτό προς εξερεύνηση εγώ απλώς προσπάθησα εκτός από την εντελώς ΠΡΑΚΤΙΚΗ διαδικασία κορδίσματος των φυσαρμόνικων να δώσω και μια ευκαιρία σε πολλούς να το συζητήσουμε και να εμπλουτίσουμε περαιτέρω τις γνώσεις μας.
 
Το ότι στις επόμενες ενότητες που θα ακολουθήσουν τα παραδείγματα αναφέρονται στις φυσαρμόνικες δεν θα σας εμποδίσει να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας αλλά και να κάνετε αναγωγή στο δικό σας όργανο.

Γενικά για το κούρδισμα:
 
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για το πώς οι οργανοπαίχτες θα πρέπει να κουρδίζουν τα όργανα τους ώστε να παίζουν συντονισμένα.
 
Πάντως ένα είναι γεγονός το ότι αν ένας οργανοπαίχτης πρόκειται να συμμετάσχει σε μια ομάδα μουσικών, ακόμα και μόνο με άλλον ένα, θα πρέπει να γνωρίζει βαθμονομήσει το όργανό του ώστε να είναι σε συντονισμό με αυτά της ομάδας.
 
Συχνότητα και ακουστικά διακροτήματα (beats)
“Intonation without beats is the goal of all musicians.”
Δηλαδή σκοπός των μουσικών είναι να επιτύχουν τέτοιο κούρδισμα ώστε να μη υπάρχουν διακροτήματα (beatless).
 
Κάθε ακουστικό κύμα έχει μια μετρήσιμη ταχύτητα συνεχόμενης κίνησης που λέγεται συχνότητα και μετριέται σε κύκλους /δευτερόλεπτο ή Hertz και την αντιλαμβανόμαστε σαν τόνο.
Όσο ταχύτερη η ταχύτητα τόσο ο τόνος που αντιλαμβανόμαστε είναι ψηλότερος.
Όταν ήχοι από δύο διαφορετικές πηγές συνδυαστούν στον αέρα τότε ο ένας επικάθεται επί του άλλου και ο προκύπτον τόνος είναι είτε χαμηλότερος είτε υψηλότερος σε ένταση.
Δύο τόνοι που ηχούν στην ίδια συχνότητα συνδυάζονται και  δυναμώνεται η ένταση τους.
Δύο τόνοι με ελαφρώς διαφορετικές συχνότητες παράγουν το λεγόμενο διακρότημα (beat) που είναι ένας τόνος που ακούγεται μη σταθερός (wa-wa).
Για να μπορούν οι οργανοπαίχτες να παίζουν σε συντονισμό πρέπει να προσαρμόζουν τον τόνο του οργάνου τους με τον τόνο μιας αξιόπιστης πηγής τόνων.
Για να συγκρίνει ο οργανοπαίχτης τον τόνο του  οργάνου του με τον τόνο της αξιόπιστης πηγής τόνων ακούει το διακρότημα:
·         Όσο πιο ταχύτερο τόσο ασύμφωνοι είναι.
·         Οταν οι τόνοι του οργάνου και της αξιόπιστης πηγής πλησιάζουν σε συχνότητα τότε το διακρότημα ηχεί  αργότερο
·         και όταν οι συχνότητες συμπέσουν τότε ένας σταθερός, ενδυναμωμένος τόνος ηχεί που μοιάζει με έναν τόνο παρά με συνδυασμό δύο.

Αρμονικές Συχνότητες
Δείτε τη φωτογραφία ΕΔΩ:
http://www.box.net/shared/3snhxq50jfinrgy4zy6z΄     
 
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
 
 

[STEFANOS604]

Συνέχεια από προηγούμενο
 
Το ψηφιακό χρωματικό tuner
Είναι σύνηθες να βασιζόμαστε στο Tuner για το κούρδισμα του οργάνου μας.
Το Tuner δείχνει πόσα cents απέχει ο τόνος που παίζεται από έναν τόνο μιας αξιόπιστης ακουστικής πηγής.
Αυτό μπορεί να είναι χρήσιμο σε ένα σταθερού σωλήνα πνευστό όργανο (σάλπιγγα) ή για το συντονισμό της χορδής Α (λά) στα έγχορδα.
 
 Πάντως δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται το tuner για κούρδισμα όλων των χορδών εγχόρδων για όλες τις οκτάβες για τα πνευστά (κλαρίνο, σαξόφωνο, φλάουτο..).
Αυτό οφείλεται στο ακουστικό φαινόμενο που συμβαίνει με τα just-tempered συστήματα που θα μελετήσουμε στη συνέχεια.

Κούρδισμα EqualTempered
Ένα ενδιαφέρον πρόβλημα αντιμετώπισαν για εκατοντάδες χρόνια οι κατασκευαστές οργάνων . Έτσι για να πάρουμε την τέλεια Πέμπτη (το διάστημα μεταξύ Α και Ε) πρέπει να πολλαπλασιάσουμε 1,5 φορά τη συχνότητα της Α.
Στο βιολί (τη βιόλα αλλά και σ’ όλα τα χωρίς τα έγχορδα χωρίς χωρίσματα-όπως τα χωρίσματα-- της κιθάρας)αυτό είναι δυνατόν και μπορούμε να παίξουμε την τέλεια Πέμπτη Ε στη συχνότητα 440Χ1,5=660 Hz.
Από τον ανωτέρω όμως πίνακα συχνοτήτων βλέπουμε ότι το πιάνο παίζει την ίδια νότα Ε = 659.26 Hz δηλαδή να βαίνει προς ύφεση.
Αυτό οφείλεται στον equaltemperedtuningπου εφαρμόστηκε στα χρόνια του Bach.
Αυτό σημαίνει ότι όλα τα παραπάνω αναφερθέντα έγχορδα πρέπει να υπακούουν σ’ αυτές τις ελαφρές διαφορές κατά τα κουρδίσματα με το πιάνο.
Οι οργανοπαίχτες αυτών των οργάνων αισθάνονται πιο ‘ευτυχείς’ όταν παίζουν μόνο με άλλα τέτοια έγχορδα.
 
Για καλύτερη κατανόηση του παραπάνω πίνακα συχνοτήτων δείτε ΕΔΩ:
 
http://www.box.net/shared/6acbbehivova368faga0
 
Συχνότητες των τόνων
οι συχνότητες των τόνων βρίσκονται από τον μαθηματικό τύπο:
Συχνότητα:f= 440×(2^n/12)  ή 12 ρίζα του 2 εις την n  δύναμη
Όπουn = -21, -19, ..., 27. (το πρόσημο είναι + για πάνω από τη Α4 και – για κάτω από τη Α4)
 
Δείτε την  ονομασία και τις συχνότητες των οκτάβων ΕΔΩ:
 
http://www.box.net/shared/yum71z5jidjjqmhesdm9
 
Παράδειγμα 1^ον:Ποια είναι η συχνότητα του C5;


Το C5 είναι το πρώτο C πάνω από τη Α4. Ανάμεσα στο Α4 και στο C5 υπάρχουν 3 ημιτόνια (Α4 - Α#4 -Β4 -C5 ) και η C5 πάνω από τη A4. Άρα n=+3.Αποτέλεσμα f=523,2 Hz
Παράδειγμα 2ον: Ποια είναι η συχνότητα του F4;Το F4 είναι κάτω από το A4. Ανάμεσα στο Α4 και στο F4  υπάρχουν 4 ημιτόνια ( A4 -Ab4-G4-Gb4-F4) και άρα n=-4
Αποτέλεσμα f=349,2 Hz:
 
Τον πίνακα με όλες τις συχνότητες δείτε τον  ΕΔΩ:
 
http://www.box.net/shared/gvkohn0e9d2ggas66vag
Από τον πίνακα φαίνεται ότι η οκτάβα χωρίστηκε σε 12 ίσα διαστήματα με την πρώτη και την τελευταία νότα να έχουν λόγο συχνοτήτων 2 και άρα να δίνουν το ίδιο τονικό ύψος σε διαδοχικές οκτάβες.

http://www.contrabass.com/pages/frequency.html
 
θα δείτε έναν ενδιαφέροντα πίνακα με τις νότες από C2  έως C6 τις συχνότητες τους  , την περιοχή τους στα  μουσικά όργανα και links σε όλα τα μουσικά όργανα για περισσότερες πληροφορίες.
 
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ....

[STEFANOS604]

Temperaments και φυσαρμόνικες

Γενικά: Αν και το άρθρο αναφέρεται ειδικά στις φυσαρμόνικες θα  διαπιστώσετε ότι μπορεί να αποκομίσετε αρκετές γνώσεις άσχετα με το τι μουσικό  όργανο παίζετε.
Στις μέρες μας για να συμβαδίζεις με τα  προχωρημένα μουσικά στυλ και ειδικά αυτά με την εκτέλεση τους από φυσαρμόνικα  (Διατονικό, πεντατονικό, δωρικό κοκ…) θα απαιτούσε ειδικό τμήμα μουσικής  θεωρίας.
Αλλάζοντας τον τόνο μιας νότας ή και  περισσοτέρων σε μια φυσαρμόνικα διατονική 10-οπών  επεκτείνεται το ρεπερτόριο και μπαίνουμε σ’  έναν κόσμο νέων τονικών μουσικών χρωμάτων.
Λόγω  των πολλών μοντέλων στην αγορά συχνά υπάρχει το ερώτημα:
Πώς  είναι κουρντισμένο κάθε μοντέλο; Είναι κατά ‘Just Τemperament’ {ή καλύτερα JustIntonation} ή κατά ‘Equal Τemperament ;
Για τις φυσαρμόνικες  ισχύουν και το “Equal” και το “Just” temperament   κούρντισμα:
Πρακτικά  σαν temperament θα ορίζω τη ρύθμιση του κουρντίσματος  μικρομετρικά.
 
 

“Equal  Temperament”

“ Equal Temperament” θα το εξηγούσα σαν ‘’Ισοδύναμο κούρντισμα’’ (η  επίσημη μετάφραση είναι ‘’Ισοσυγκερασμένο κούρντισμα’’) είναι ένα σύστημα  κουρδίσματος στο οποίο κάθε ζευγάρι παραπλήσιων νοτών έχει ένα Πηλίκο  Συχνοτήτων ακριβώς το ίδιο.
Το “Equal Temperament” χρησιμοποιεί ένα πολλαπλάσιο μιας σταθερής  συχνότητας μεταξύ των νοτών της χρωματικής κλίμακας. Ή πιο μαθηματική εξήγηση:
·         Οκτάβα = 2:1 και διαίρεση της οκτάβας σε 12 ίσα διαστήματα  με λόγο x
·          Άρα x*x*x x*…*x  (επί 12 φορές )  ή  X¹²   =2
·         Συνεπώς x= 12^η  ρίζα του2 =1,059463
 
Αυτός  είναι ο λόγος που το κούρδισμα για οποιαδήποτε κλίμακα είναι το ίδιο.
Πχ το  κούρδισμα για το C και το D είναι ακριβώς το ίδιο και γίνεται στον πρότυπο  τόνο συχνότητας  440 Hertz που σημειογραφικά θα το συναντήσουμε σαν Α 440  και λέγεται και master  tune.
 
Έτσι παίζοντας μια μελωδία σε οποιοδήποτε κλειδί  θα ηχεί το ίδιο καλά (ή το ίδιο ‘’άσχημα’’).
Γι’ αυτό πολλοί ισχυρίζονται ότι είναι ένα  σύστημα κουρδίσματος συμβιβαστικό.
 
Πριν την  ανακάλυψη των tuners , είχαμε  και πολλοί συνεχίζουν να το χρησιμοποιούν , το  διαπασών που έχει συχνότητα 440Hz (ΛΑ=Α) .
Στα 1939,σε ένα  παγκόσμιο συνέδριο στο Λονδίνο, αποφασίστηκε ομόφωνα η επιλογή της συχνότητας  των 440Hz ως επίσημη για τη νότα Α4.
Αυτό σημαίνει  ότι οι σύγχρονες κλασικές ορχήστρες εκτελούν έργα του Beethoven , Mozart κλπ  περίπου ένα ημιτόνιο ψηλότερα από την τονικότητα για την οποία είχαν γραφτεί
Τα σημερινά πιάνο κουρδίζονται στις απαιτήσεις του πελάτη αλλά και της  αίθουσας στην οποία θα παίζεται (ορχήστρα). Πάντως είναι ζωτικής σημασίας όλα  τα όργανα που πρόκειται να παίξουν μαζί να κουρδίζονται στην ίδια συχνότητα  αναφοράς. Αλλιώς, θα ακούγονται δυσάρεστα , ακόμα κι αν παίζουν την ίδια νότα.
 
 
    Το “Equal Temperament” αναπτύχθηκε για πληκτροφόρα όργανα (πιάνο…)  ώστε να παίζουν ισοδύναμα καλώς (ή κακώς-υποκειμενική αντίληψη) σε οποιοδήποτε  κλειδί.
Το χρωματικό Tuner μας θέτει ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ στο Equal Temperament εκτός κι αν χρησιμοποιηθεί κάποιο ακριβό tuner που να καθορίζει  ότι μας θέτει σε άλλο temperament  (πχ το Korg OT-120  tuner) .
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ....
 

[STEFANOS604]

Just  Intonation

Το ‘’Just Temperament’’θα το εξηγούσα σαν  ‘Ακριβές’ ή πιο φραστικά  σαν ‘’Πιο  ευχάριστο με καθαρά ακόρντα ΄΄ κούρντισμα. Δείτε το ΕΔΩ:
http://www.box.net/shared/t4s9p5n6evumqqt8squv
Είναι ένα σύστημα  κουρδίσματος για όργανα κυρίως με δόνηση (ακορντεόν ,διατονικές  φυσαρμόνικες-όχι χρωματικές….).
Εδώ το κούρντισμα εξαρτάται  από την κλίμακα που χρησιμοποιείται και είναι διαφορετικός πχ για τη  κλίμακα  C και τη D .
Εδώ εξηγείται με λεπτομέρειες το γιατί το κούρδισμα εξαρτάται από την  κλίμακα και το γιατί η σχέση Hzκαι Centsδεν είναι  γραμμική:
 http://www.box.net/shared/7h81nxqebmtq3m1u2qgs. Αυτό το σύστημα ισχύει για όλα τα απλά μοντέλα  διατονικών (πχ Marine Band..) αλλά  και στις ειδικές φυσαρμόνικες ΤΡΕΜΟΛΟ και ΟΚΤΑΒΑΣ. Δηλαδή στις φυσαρμόνικες που  έχουν το γνωστό σύστημα Richter (ρίξε μια ματιά για το Richter) ΕΔΩ:
  http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=2955&sectionID=2 )
 
Το μέγεθος ενός διαστήματος μεταξύ δύο νοτών μετριέται από το  πηλίκο των συχνοτήτων τους. Σπουδαία διαστήματα είναι τα 3:2 (




PerfectFifth), 4:3 (PerfectForth) .
Κάθε just διάστημα (justinterval) διαφέρει κατά διαφορετικό ποσό  από το ισοδυνάμως πλησιέστερο διάστημα equal (EqualInterval)
Οι περισσότεροι παίχτες (90% Δυτικών λαών) διατονικής παίζουν σε CrossHarp (Blues, rock..) ενώ η  πλειονότητα των Ανατολικών λαών σε Straightharp ( ρίξε μια  ματιά για τα positions-κλειδιά  στην ίδια φυσαρμόνικα- ΕΔΩ: http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=3052&sectionID=1 )
Παίχτες   που παίζουν πολλές θέσεις με διατονική φυσαρμόνικα κουρδισμένη για Blues θα έχουν πρόβλημα για τα άλλα κλειδιά.


Κούρδισμα σε 12 E-T & J-I
Δείτε την ΕΔΩ:
http://www.box.net/shared/8rz18dsj5z7xz3qfq73m
 
 

3-LimitPythagorasIntonation
Πριν 2500 χρόνια ο Πυθαγόρας ασχολήθηκε με το κούρδισμα των  οργάνων.
Δείτε περιληπτικά μια περιγραφή ΕΔΩ:
 http://www.box.net/shared/7bigcrjz7p1opbio2f7d   
 
Δείτε  τον κύκλο των Πέμπτων στον οποίο θα βρείτε  πλήρης εφαρμογές στις θέσεις (Positions)  παιξίματος της φυσαρμόνικας. (  Straight  Harp και Cross Harp). ΕΔΩ:
http://www.box.net/shared/tdcqugrjo9nhh7tzzism
 
 

Σύγκριση  των 3 συστημάτων κουρδίσματος:
Δείτε το διάγραμμα ΕΔΩ:
http://www.box.net/shared/000ipfe835l2cj2b69pd
 
 Συνεχίζεται

[STEFANOS604]

Πότε γίνεται το κούρδισμα φυσαρμόνικας;

Ο χρόνος, η ηλικία και η χρήση προξενούν ελαφρές  αλλαγές στον τόνο. Η πίεση από τις εισπνοές-εκπνοές, το στυλ παιξίματος, το  περιβάλλον, ο τόπος, η θερμοκρασία, η υγρασία, η απόθεση σάλιου, οι βαλβίδες  και οι πλακέτες των γλωσσιδίων όλα αυτά επηρεάζουν την τονικότητα της  φυσαρμόνικας.

Να γιατί το να ελέγξουμε την τονικότητα με ένα tuner είναι εξαιρετικά δύσκολο. Με τόσες μεταβλητές  που αλλάζουν ραγδαία είναι δύσκολο να πούμε πια ένδειξη στο tuner είναι ακριβής.

Όσο πιο  αξιόπιστο είναι το tuner τόσο η  σύγχυση μπορεί να μεγαλώνει.

Ένα όμως από τα πιο ευχάριστα χαρακτηριστικά της  φυσαρμόνικας είναι η ικανότητα που έχουν οι νότες της να αλλάζουν ελαφρώς από  πλήρη συντονισμό σε ελαφρό αποσυντονισμό με εντολή του παίχτη.
Αυτό το  χαρακτηριστικό το ονομάζουμε ΕΚΦΡΑΣΗ  είναι κάτι που συνήθως δεν έχουν τα όργανα με πλήκτρα.
Εννοώ ότι στο κλασικό πιάνο δεν υπάρχει αυτή η  δυνατότητα.
Στο ηλεκτρικό πιάνο, γίνεται μέσω εξωτερικού ελέγχου. Για  παράδειγμα εξωτερικό Pitch Bend Controller .

Όμως στη φυσαρμόνικα η δυνατότητα είναι  ‘’μεγάλη’’ λόγω της Just  Intonation και των bendings.

Πχ μόνο από την νότα G, οπή 3 ρούφηγμα, με το bending μπορώ να πάρω τις νότες : G-B-Bb-A-Ab και δεκάδες  ψευδο-bendings (μικροαλλοιώσεις από 1 ως 100 cents).
Δείτε το ΕΔΩ:
  http://www.box.net/shared/vm088d3l7kbjzv9lmx1f

Η  απλή μετατόπιση του Master Tune ενός Keyboard   πχ στα 441Hz ή 443Hz  είναι  σχετική και όχι απόλυτη πράγμα που σημαίνει οτι το Equal Temperament θα  διατηρηθεί ως έχει.
Το βήμα των διαστημάτων δεν θα αλλάξει και συνεπώς θα  συνεχίζει να επιτρέπει την αναπαραγωγή της ίδιας ακριβώς μελωδίας από  διαφορετικό τονικό ύψος πράγμα που αποτελεί το κριτήριο με το οποίο  κατασκευάστηκε η Equal Temperament κλίμακα.

Συνεχίζεται...
 
 

[STEFANOS604]

Συμβουλές για σωστό κούρδισμα φυσαρμόνικας

·         Όταν  κουρδίζεις τη φυσαρμόνικα να λάβεις υπ’ όψη ότι αν συνηθίζεις να παίζεις φυσώντας δυνατά (συνήθεια που κοστίζει)  πιθανώς να θέλεις να κουρδίσεις τα γλωσσίδια να βαίνουν προς δίεση, αφού όσο  πιο δυνατά φυσάς τόσο ο τόνος βαίνει προς ύφεση.
·         Μη κουρδίζεις  κρύα φυσαρμόνικα, αφού το κρύο παράγει ελαφρώς υψηλότερο τόνο. Θέρμανε την με  την αναπνοή σου.
·         Απέφευγε  να φυσάς/ρουφάς  για πολύ ώρα στο ίδιο  γλωσσίδιο καθώς βαθμιαία θα αναπτυχθεί υγρασία.
·         Όταν  κουρδίζεις τη φυσαρμόνικα, συνήθως αυτό γίνεται χωρίς τα καπάκια , έχε υπ’ όψη  ότι όταν τα βάλεις ό τόνος θα πέσει ελαφρώς.(αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να  κουρδίζουμε όλα τα γλωσσίδια ελαφρώς με δίεση).

Το κούρντισμα  γλωσσιδίου σε δίεση  γίνεται αφαιρώντας μέταλλο από τη βάση του γλωσσιδίου(κοντά στο πριτσίνι  ή τη βίδα αναλόγως) χρησιμοποιώντας μια μικρή λίμα κοσμημάτων για αρκετή  ποσότητα μετάλλου ή πολύ ψιλό σμυριδόπανο  ή γυαλόχαρτο ή και ξυραφάκι για μικρότερη ποσότητα
Ο  συντονισμός γλωσσιδίου σε ύφεση  γίνεται αφαιρώντας μέταλλο από την άκρη του.
Τα μακρύτερα  γλωσσίδια απαιτούν αφαίρεση μεγαλύτερης ποσότητας μετάλλου για να δώσουν την  ίδια ποσότητα αλλαγής(πχ ¼ του ημιτονίου) απ’ ότι τα βραχύτερα γλωσσίδια.
Αυτοί η  μέθοδοι αφαίρεσης μετάλλου γίνονται για μέχρι αλλαγές ¼ του ημιτονίου. Για  περαιτέρω αλλαγή μπορείς να βάλεις κόλληση με κολλητήρι αν πρόκειται να πάμε το  γλωσσίδιο προς ύφεση ενώ για αλλαγές μεγαλύτερες ¼ του ημιτονίου προς δίεση  καλύτερα να αλλαχθεί πλήρως το γλωσσίδιο (οδηγία Hohner).
Η ποσότητα μετάλλου που των Χ cents που πρέπει να αφαιρεθεί ή να προστεθεί από  τα γλωσσίδια ώστε η φυσαρμόνικα να μπορεί να παίζει σ’ όλα τα κλειδιά  ισοδύναμα  είναι EqualTemperament.
Αρα βλέπουμε  ότι ο τόνος επηρεάζεται από τη στοματική και λαρυγγική κοιλότητα του παίχτη γι  αυτό και είναι αδύνατο να κουρδιστεί ένα γλωσσίδιο ακριβώς σ’ έναν τόνο γιατί  δεν είναι μόνο η ίδια η φυσαρμόνικα που το επηρεάζει.
Μπορείς να  κάνεις αυτό το τεστ φυσώντας τη μια φορά με κλειστή και την άλλη με ανοιχτή  μύτη με λίγη η περισσότερη διαρροή αέρα και θα διαπιστώσεις κάθε φορά ότι το  κουρδιστήρι δείχνει μερικά cents διαφορετικά την κάθε φορά.
Αρα εκ προοιμίου κουρδίζουμε το γλωσσίδιο  πάντα να βαίνει προς δίεση. Εκτός των παραπάνω, κούρδισμα με λίγη δίεση δίνει  πιο λαμπερό και εντυπωσιακό ήχο.

Όμως να έχεις πάντα υπ’ όψη  ότι ο καλύτερος κριτής είναι το αυτί σου ακόμα κι αν χρησιμοποιήσεις ένα από τα  ακριβέστερα tuners για το κούρδισμα
Συνεχίζεται...

[STEFANOS604]

ΧΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΦΥΣΑΡΜΟΝΙΚΕΣ

Είναι ‘σε “Equal  Temperament” κουρδισμένες.
Αυτό δίνει τη δυνατότητα στη  χρωματική να είναι κουρδισμένη άσχετα με το τι κλειδί κι αν παίζει.
(Με μια χρωματική ενός κλειδιού πχ C μπορούμε να παίξουμε όλα τα υπόλοιπα κλειδιά).
Αν και η χρωματική είναι  συντονισμένη σε “Equal Temperament” μπορεί να  παίξει περιορισμένα ακομπανιαμέντα (συγκεκριμένα μόνο 2 –για το κλειδί C ,τα ακομπανιαμέντα C και Dm).

Με χρήση όμως ΑΡΠΕΖ μπορούν να  παιχτούν κι εδώ όλα τα ακομπανιαμέντα.
Εξαιρέσεις στις χρωματικές,  αποτελούν τα μοντέλα Koch #980 model και Slide Harp .
Αυτά τα μοντέλα είναι “Just  Temperament” όπως δηλαδή  και οι κοινές διατονικές Marine Band. (Δηλαδή είναι μοντέλα που παίζουν  όπως όλες οι διατονικές με bending –κούρδισμα Richter-αλλά έχουν και slide μοχλό που επιτρέπει να παίζουμε και  τις διέσεις όλων των τόνων όπως συμβαίνει στις χρωματικές. Φυσικά είναι  μεγαλύτερου μεγέθους.

Ετσι λοιπόν όταν τα όργανα είναι  χρωματικά – συνήθως έχοντας 12 νότες ανά οκτάβα- όπως το πιάνο, η κιθάρα…τότε  το EqualTemperament είναι το καλύτερο κούρδισμα για να ηχεί ισοδυνάμως ‘ωραία’  ή ‘άσχημα’ (υποκειμενική αντίληψη).

Πάντως μπορεί να έχουμε και όργανο με 12 νότες ανά οκτάβα  με διαφορετικό Temperament αν πρόκειται πχ να κάνουμε ακομπανιαμέντα να ηχούν ‘πιο  γλυκά ΄.
Τότε φυσικά το όργανο αυτό θα ηχεί τέλεια στο συγκεκριμένο κλειδί αλλά  θα ηχεί κάκιστα σε οποιοδήποτε άλλο κλειδί ειδικά όσο απομακρυνόμαστε από το  «βασικό κλειδί»  γύρω από τον «Κύκλο των  Πέμπτων».
(βλέπε ΕΔΩ:  http://www.box.net/shared/73trqqlfnj )


Είτε χρησιμοποιήσετε τη μέθοδο που  θα αναλύσουμε στη 3η ενότητα είτε θεωρήσετε ότι το tuner σας είναι ακριβές και στις 2  περιπτώσεις απαιτείται να γνωρίζετε τη συχνότητα ΑΝΑΦΟΡΑΣ (Α441…) που  χρησιμοποίησε ο κατασκευαστής και να τη θέσετε στο tuner σας.

Η Lee Oscar στο φυλλάδιο που δίνει στο σετ  εργαλείων της ενώ χρησιμοποιεί την Α440 για Equal Tuning όμως επισημαίνει "LEE OSKAR HARMONICAS ARE EQUAL TUNED TO A441 TO A442+."

Ο πίνακας της LEE OSKAR για Equal Tuning δίνει τις αποκλίσεις σε cents για κάθε νότα της φυσαρμόνικας και  καμιά απ’ αυτές τις αποκλίσεις δεν είναι μηδέν.

Ετσι δίνει: 1.00Hz=4 Cents; 0.50Hz=2 Cents; 0.25Hz=1 Cent ακόμα και αυτές οι τιμές δεν είναι  επακριβείς αλλά κατά  προσέγγιση διότι η αξία που έχει ένα Cent σε Hz δεν είναι σταθερή σε  όλο το φάσμα των συχνοτήτων-τονικού ύψους .


Αν λοιπόν χρησιμοποιήσεις το Tuner σου και κατά το κούρντισμα  τοποθετήσεις αυτές τις παραπάνω τιμές τότε θα είναι «εργοστασιακά κουρντισμένη»  αλλά όχι επακριβώς Equal Temperament.

Συνεχιζεται...

[STEFANOS604]

Περαιτέρω ανάλυση

{Για αυτούς που θέλουν περαιτέρω  ανάλυση: Οι ακριβείς τιμές υπολογίζοντας τη 12^η ρίζα του 2 (περίπου  1,0594630943592952645618252949463)και πολλαπλασιάζοντας την με την αρχική  Αναφορά. Πχ Α4=440 Hz.

{ Η 12^η ρίζα του 2 είναι σπουδαία στη μουσική θεωρία  και αντιπροσωπεύει λόγο συχνοτήτων στο Equal  Temperament  }

Αρα: Α#4 = 440 Hz Χ  1,0594630943592952645618252949463  = 466, 16376151808991640720312977639Hz αυτό λοιπόν είναι πολύ πιο ακριβές  άσχετα με το Tuner που χρησιμοποιήσαμε.

Η διαφορά μεταξύ Α4 – Α#4 = 26,16376151808991640720312977639Hz.
Τώρα για να  εξετάσουμε την επόμενη νότα μετά την Α# που είναι Β δεν θα προσθέσουμε στην Α#4  τα 26,16376151808991640720312977639Hz αλλά θα πολλαπλασιάσουμε την Α#4 πάλι με 12^η ρίζα του 2 και το  γινόμενο είναι 493,88330125612411183075454185882Hz.

Τώρα η διαφορά μεταξύ Α#4 και Β4  είναι : 27,71953973803419542355141208243Hz
Συγκρίνοντας τις παραπάνω  υπολογισθείσες διαφορές βλέπουμε ότι όσο ανεβαίνουμε τόσο η απόκλιση σε Hz μεγαλώνει με κάθε νότα.Επίσης αν συνεχίσουμε τα παραδείγματα θα δούμε ότι διαφορετικά hertz αντιστοιχούν και στην ίδια ποσότητα cents.

{Αυτές οι διαφορές είναι αυτές που  ενσωματώνονται στα χρωματικά tuners και δίνονται σε τιμές απόκλισης σε cents. }

  Πρακτικά για  ευκολότερο τρόπο να μετατρέπεις μια Συχνότητα Αναφοράς σε μια άλλη θα  περιγράψουμε σε παρακάτω ενότητα.

Για πλήρης πληροφορίες για κούρντισμα διατονικών  και χρωματικών δείτε:
Το video ΕΔΩ: http://www.youtube.com/watch?v=IlYyV77gtjc

Συνεχίζεται...

   
Συνεχίζεται....

[STEFANOS604]

Δύο επιπλέον παραδείγματα για καλύτερη  κατανόηση

a)     Τελικά  σε τι αναφορά θα πρέπει να κουρντίζω τη χρωματική φυσαρμόνικα;

Εάν έχω μάθει να παίζω  ήπια φυσώντας /ρουφώντας (μειονότητα των παιχτών)  τότε σίγουρα δεν προξενώ ύφεση στα γλωσσίδια  και άρα παίρνω σαν αναφορά το Α440.Αν όμως έχω μάθει να παίζω με ένταση  φυσώντας /ρουφώντας τότε παίρνω σαν αναφορά το Α442 ή και Α443.
b)    Ας  υποθέσουμε ότι θέλω να έχω μια χρωματική έστω κλειδί C με την οποία θέλω να παίζω μόνο Blues.Και  στην παραπάνω a) και  σ’ αυτή b)  περίπτωση τί κούρδισμα πρέπει να κάνει ο κιθαρίστας που θα με συνοδεύει;

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Τότε την κουρδίζω όπως  απάντησα στην a) και  κατόπιν κουρδίζω τα γλωσσίδια τρίτης και εβδόμης κατά 4 cents να  βαίνουν προς ύφεση από την συχνότητα αναφοράς.
Ο κιθαρίστας θα πρέπει  να κουρδίσει σε Equal Temperament χρησιμοποιώντας tuner με  αναφορά στην Α440. Τότε η χρωματική σου θα ακούγεται κουρδισμένη με την κιθάρα.
Αν όμως ο κιθαρίστας  κουρδίσει με αναφορά Α442 ή ψηλότερα τότε η χρωματική σου θα ακούγεται  ξεκούρδιστη.

Σημειωτέον ότι τα 4 cents δεν  θα δείχνουν τη διαφορά στο κλειδί του C , όμως σε ψηλότερα  κλειδιά (ειδικά Ε και Β) οι τονικές θα ακούγονται εκτός κουρδίσματος.

Συνήθως οι παίχτες Blues με  διατονική ,αν παίξουν blues με τη χρωματική χρησιμοποιούν την 3^η position  χωρίς το μοχλό της(slide).Στην  C  χρωματική αυτό είναι η D Dorian mode.
 
 
Συνεχίζεται....

[STEFANOS604]

ΔΙΑΤΟΝΙΚΕΣ Φυσαρμόνικες
Οι απλές διατονικές έχουν γλωσσίδια  κουρντισμένα στις φυσικές νότες της κλίμακας μιας φυσαρμόνικας.
Όμως τα γλωσσίδια στις φυσαρμόνικες  τύπου Marine Band της Hohner έχουν τροποποιηθεί ανάλογα με το  στυλ της μουσικής από το παλιό στυλ Country μέχρι το  στυλ Blues και Rock.
Έτσι η Hohner για παράδειγμα χρησιμοποιεί 3 διαφορετικούς  τύπους Temperament για τις 10-οπών διατονικές.
Έτσι πχ τα μοντέλα Marine Band και Special 20 είναι πιο κοντά στο “Just  Intonation” κούρδισμα.  Δηλαδή:
Τα γλωσσίδια Blow στις οπές  2, 5 και 8 κουρδίζονται ελαφρώς σε ύφεση ενώ στις 3, 6, 9  κουρδίζονται ελαφρώς σε δίεση.
Τα γλωσσίδια Draw στις οπές 3, 5, 7, και 9 κουρδίζονται ελαφρώς σε ύφεση και τα γλωσσίδια Draw στις οπές 1, 2, 4, 6, 8,  και 10 κουρδίζονται ελαφρώς σε δίεση σε ποικίλους βαθμούς.

Τα μοντέλα MS Models Blues  Harp της Hohner είναι πιο κοντά στο “Equal  Temperament” κούρδισμα  και κυρίως (προσέξτε τη διαφορά) στα  γλωσσίδια draw στις οπές 5  και 9 πού είναι  κουρδισμένα σε δίεση ,σε αντίθεση με τα ίδια γλωσσίδια  των μοντέλων Marine Band και Special 20 πού είναι  κουρδισμένα σε ύφεση-όπως είδαμε παραπάνω.

 Αυτό κάνει τα μοντέλα MS Models Blues  Harp κατάλληλα  για όλα τα στυλ μουσικής Blues, Folk, Rock και Country — αλλά και για παίξιμο της  φυσαρμόνικας σε  “Straight Harp” ή “Cross Harp”  positions.
 
Η Hohner ανακάλυψε ότι η πλειονότητα των παιχτών διατονικής είναι ευχαριστημένοι με  κούρδισμα στους Α442 -περίπου 8 cents του tuner κιθάρας-η LeeOscar στους Α441- περίπου 4 cents.

Αυτό γίνεται έτσι ώστε σε περιόδους έντασης ο τόνος να βαίνει προς ύφεση  ενώ στο κανονικό παίξιμο να μη επηρεάζει την υπόλοιπη ορχήστρα.
 
Ενας άλλος λόγος είναι ότι οι  Αυστριακές και Γερμανικές ορχήστρες συντονίζονται σε Α443. Έτσι μερικοί φημισμένοι παίχτες φυσαρμόνικας κουβαλούν μαζί  τους 2 σετ από φυσαρμόνικες κουρδισμένες σε Α440 και Α442 αντίστοιχα.
 
Πρακτικά μιλώντας ποιο λοιπόν είναι το καλύτερο  κούρδισμα για μια φυσαρμόνικα που θα παίζει με ένα πιάνο κουρδισμένο στους Α440;
 
Η απάντηση είναι η Α442  ώστε σε περιόδους έντασης ο τόνος να βαίνει  προς ύφεση ενώ στο κανονικό παίξιμο να μη επηρεάζει. Αν δε  κουρδίσουμε χαμηλότερα από Α440 οι  πιθανότητες να ακουγόμαστε ξεκούρντιστοι πολλαπλασιάζεται.
Συνήθως  στις standard   διατονικές των 10- οπών οι νότες 3^η και 5^η της  κλίμακας κουρδίζονται ελαφρώς προς ύφεση -   περίπου 4 υποδιαιρέσεις - για να  δώσουν στις φυσαρμόνικες την πατροπαράδοτη αίσθηση του just  temperament
 
 
Τελικό Συμπέρασμα:
Μερικοί ακροατές προτιμούν να ακούν ελαφρώς σε δίεση τους  ήχους άλλοι δεν το υποφέρουν.
Σε μερικούς αρέσει το Equal Temperament σε άλλους  όχι.
Μερικοί συμβιβάζονται μεταξύ Equal Temperament και Just Intonation, άλλοι όχι.
Η μέθοδος της που θα παρουσιάσουμε από την επόμενη  ενότητα αποτελεί ένα πρακτικό τρόπο  κουρδίσματος μερικοί θα την προτιμήσουν μερικοί όχι .
Εγώ πάντως έκανα δοκιμές σε πολλές φυσαρμόνικες με άριστα αποτελέσματα.
 Η ‘’ζωή’’ σαν κουρδιστής  φυσαρμόνικων δεν είναι εύκολη.

 
 
 ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…..στο: http://forum.kithara.gr/index.php?topic=83241.0

[STEFANOS604]

Συνέχεια .... Διόρθωση
''Δείτε  τον κύκλο των Πέμπτων στον οποίο θα βρείτε  πλήρης εφαρμογές στις θέσεις (Positions)  παιξίματος της φυσαρμόνικας. (  Straight  Harp και Cross Harp). ΕΔΩ:
http://www.box.net/shared/tdcqugrjo9nhh7tzzism'' = Λάθος
 

Η σωστή εικόνα για τον κύκλο των πέμπτων είναι ΕΔΩ:
http://www.box.net/shared/c1aqq81r2qoggm9yomf3