(ΜΕΡΟΣ Δ')
Ο
Feyerabend παραδέχθηκε την ποππεριανή θεωρία, ότι η επιστημονική σκέψη και μεθοδολογία θα πρέπει να εστιάζεται στην προσπάθεια περιορισμού του ψεύδους.
Ο Feyerabend δέχεται, επίσης, την βασική αρχή της κουνιανής θεωρίας, ότι η επιστήμη αποτελεί, απλώς, μιαν ακόμη ανθρώπινη δραστηριότητα, ανάμεσα στις άλλες, χωρίς να αξιώνει, η επιστήμη, κάποια ιδιαίτερη αυθεντία ή αξία. Επομένως, η αξία του επιστημονικού λόγου είναι απολύτως σχετική κι εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία, την οπτική και την αφετηρία από την οποία ο καθένας προσεγγίζει τις διατυπωμένες "αλήθειες".
Η επιστήμη, λοιπόν, υπηρετεί και πρεσβεύει έναν συγκεκριμένο τύπο γνώσης, που προτείνει κάποιες αλήθειες όπως τις αντιλαμβάνεται η επιστημονική κοινότητα, χωρίς αυτό να μειώνει ή να αναιρεί τον τρόπο που προσεγγίζουν τα πράγματα και τις αλήθειες που προτείνουν άλλες διανοητικές κοινότητες, όπως εκείνες των ποιητών, των ενορατικών και των μυστικιστών . Αντιθέτως, όσο πιο πολλές προσεγγίσεις είναι διατυπωμένες κι αποδεκτές, από την πιο προοδευτική κι επιστημονική ως την πιο αντιδραστική και ανορθολογική, όσο πιο πολυσύνθετη, ποικιλόμορφη κι αδέσμευτη είναι η έκφραση της ανθρώπινης διανόησης σε όλες της τις μορφές, τόσο πιο ελέυθερη είναι, κατά τον Feyerabend, η κοινωνία μας.
"Μέσα σ' έναν τέτοιον πλουραλισμό τοποθετεί ο Feyerabend την επιστημονική κοινότητα" .
Οι διανοητικές κοινότητες μέσα στο κοσμοείδωλο του Feyerabend πορεύονται δίπλα δίπλα, εντελώς ανεξάρτητες, χωρίς να υπόκεινται σε μεταξύ τους αξιολόγηση, και χωρίς να είναι υποχρεωμένες να λαμβάνουν υπόψη η μία την άλλη. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να απαγορεύσει σε κανέναν να προσεγγίσει τα φαινόμενα βασισμένος στην μέθοδο και την οπτική που επιλέγει, ο επιστήμονας με την επιστήμη και τον ορθολογισμό κι ο ποιητής με την ποίηση, την εσωτερική αναζήτηση και την πνευματική ενόραση .
Ο Feyerabend διακήρυσσε ότι ο Αριστοτέλης δεν είναι "ψόφιο άλογο" και φαίνεται να το εννοούσε απολύτως . Για τον Αριστοτέλη η ποίηση είναι τέχνη, δηλαδή μια δεξιοτεχνική ανθρώπινη δραστηριότητα, που περιγράφει τα "οία αν γένοιτο και τα δυνατά κατά το εικός ή το αναγκαίον", όσα δηλαδή θα μπορούσαν να έχουν συμβεί, κι αν ο Αριστοτέλης αναγνωρίζει την ποίηση ως φιλοσοφικοτέρα της ιστορίας, ο Feyerabend φαίνεται να της αναγνωρίζει την αυτή φιλοσοφική αξία μ' εκείνη της επιστήμης.
Δεν υπάρχει στην συλλογιστική αυτή "απόλυτη αλήθεια", ούτε και κάποιος πρεσβευτής της, αλλά ένας άκρατος κι απόλυτος σχετικισμός .
Ειδικά για την επιστήμη, ο Feyerabend ισχυρίζεται ότι πρέπει να απελευθερωθεί τόσο εσωτερικά, δηλαδή μέσα στο πλαίσιο της επιστημονικής κοινότητας και μεθοδολογίας, όσο κι εξωτερικά δηλαδή από την διαπλοκή της με την εξουσία και την αξίωση αυθεντίας για τον επιστημονικό λόγο.
Επομένως, η μόνη αντιπροσωπευτική για τον ανθρώπινο νου επιστημονική μέθοδος, είναι εκείνη που πρεσβεύει ότι στην επιστήμη, όπως και σε κάθε τομέα της ανθρώπινης διανόησης, "τα πάντα επιτρέπονται" (anything goes) .
Ο Feyerabend επιχειρεί να "απαλλάξει την επιστημολογία από την αρρώστια του ορθολογισμού. Ενάντια σ' αυτήν την αρρώστια προτείνει το φάρμακο του αναρχισμού" .
Θεωρεί τον τομέα της φιλοσοφίας της επιστήμης άχρηστο, αν και αναγνωρίζει την αξία της ιστορίας της επιστήμης.
Ένας δεύτερος στόχος του φιλοσόφου είναι ο εμπλουτισμός της γνώσης απ' όλες τις μορφές της ανθρώπινης διανόησης. Αυτό σημαίνει ότι, μέσα στον πολιτισμικό πλούτο και την αναζήτηση της γνώσης, χωρούν ισάξια τόσο η προσέγγιση της επιστήμης με την επιστημονική μεθοδολογία της, όσο κι η προσέγγιση της ποίησης ή της θεολογίας με τις δικές τους μεθοδολογίες.
"Ο πλουραλισμός, εξάλλου, τον οποίον υποστηρίζει ο Feyerabend είναι πλουραλισμός αρχών, μεθόδων και θεωριών" .
Εν κατακλείδι, θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι ο Feyerabend δεν αποσκοπεί στο να απεκδύσει την επιστήμη και την επιστημονική κοινότητα από τον επιστημονικό, λογικό, τρόπο σκέψης, ούτε και να απαξιώσει την επιστημονική μεθοδολογία.
Εκείνο που φαίνεται να προτείνει, είναι την ισότιμη συμπόρευση των διανοητικών κοινοτήτων στον δρόμο για την απόκτηση της γνώσης, την μεταξύ τους αλληλεπίδραση με δεδομένο τον αμοιβαίο σεβασμό και το απόλυτο δικαίωμα της επιλογής μεθόδου στην αναζήτηση της αλήθειας και της κατανόησης των φυσικών φαινομένων.
Αυτά...Και συγγνώμη για το σεντόνιασμα που σας "έριξα"!
