Λόγω του βιβλίου «Διάλογος» (Dialogo sapra i dui massimi sistemi del mondo) που έγραψε ο Γαλιλαίος και κυκλοφόρησε το 1632, το οποίο περιέχει σύγκριση των πλανητικών αρχών τού Πτολεμαίου και του Κοπέρνικου, προκλήθηκε τεράστια αναστάτωση, πρώτον επειδή ήταν γραμμένο στα ιταλικά και όχι στα λατινικά, άρα θα διαβαζόταν από τον απλό λαό και δεύτερον, επειδή ο Γαλιλαίος υπερασπιζόταν σ' αυτό με σαρκασμό σε βάρος της εκκλησίας τις αρχές του Κοπέρνικου. Έτσι, εκλήθη ο μεγάλος ερευνητής σε απολογία! Το 1633 εξαναγκάστηκε να παραδεχτεί δημόσια τις «πλάνες» του για το ηλιοκεντρικό σύστημα: κατά λάθος παρουσιαζόταν στο «Διάλογο» το ηλιοκεντρικό σύστημα και επίσης κατά λάθος αναφερόταν εκεί ότι η Γη περιστρέφεται. Έτσι διέφυγε ο Γαλιλαίος τη θανατική καταδίκη από την «Ιερά Εξέταση», αλλά καταδικάστηκε σε κατ' οίκον περιορισμό, χωρίς χρονικό όριο, λόγω «βαρύτατων εγκλημάτων» και «υποψίας αίρεσης». Επίσης απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του βιβλίου του που περιείχε «κατά λάθος» τις αιρετικές αντιλήψεις.
Ο θρύλος αναφέρει ότι, εξερχόμενος ο Γαλιλαίος από την αίθουσα όπου συνεδρίαζε η «Ιερά Εξέταση», αναφώνισε «και όμως γυρίζει», εννοώντας την περιστροφή της Γης και ανακάλεσε έτσι την αναγνώριση της δήθεν πλάνης του. αυτό το επεισόδιο δεν τεκμηριώνεται όμως από κανένα ιστορικό στοιχείο. Το έτος 1982, 350 χρόνια μετά τη δίκη του Γαλιλαίου, ομολόγησε η εκκλησία το σφάλμα της για την καταδίκη του μεγάλου πρωτοπόρου ερευνητή και ο πάπας ζήτησε «συγγνώμη» για την αδικία που έγινε. Έτσι ο εκκλησιαστικός μηχανισμός εξουσίας αναγνώρισε κι αυτή μόλις το 1982 ότι ισχύει το ηλιοκεντρικό και όχι το γεωκεντρικό σύστημα, όταν η επιστήμη είχε προ πολλού ξεφύγει από αυτό το δίλημμα και γνώριζε ήδη ότι το πλανητικό μας σύστημα δεν είναι, παρά ένα αμελητέο υποσύνολο μέσα στο μεγάλο γαλαξία και μέσα στο πλήθος των γαλαξιών του σύμπαντος.
Ο Γαλιλαίος έγινε στην παγκόσμια συνείδηση σύμβολο του τολμηρού, ελεύθερα σκεπτόμενου επιστήμονα, ο οποίος περιγράφει τη φύση σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του και όχι με βάση ιδεολογικο-φιλοσοφικές αντιλήψεις. Η προσωπικότητα του Γαλιλαίου θέτει και το χρονικό όριο, μετά από το οποίο άρχισε εκ των πραγμάτων να υποχωρεί η αξίωση του εκκλησιαστικού μηχανισμού να ελέγχει και καθοδηγεί τις επιστημονικές ανακαλύψεις, σύμφωνα με ιδεολογικές ή προσωπικές αντιλήψεις του πάπα ή μεμονωμένων ιεραρχών. Αυτή η αργή αλλά σταθερή υποχώρηση της Εκκλησίας την οδήγησε σταδιακά σε αναδίπλωση και, από το 19ο αιώνα, στην παρακολούθηση από θέσης ουραγού πλέον της εκρηξης των επιστημών που είχε αρχίσει με την Αναγέννηση.
τώρα πίστικες για το τι άνθρωπος ήταν ο Γαλιλαίος;
